حمل و نقل زميني
دراین بخش اطلاعات و آمار مربوط به بخش حمل و نقل زمینی به صورت دو دسته کلی ارائه می شود:
الف) راهآهن:
اطلاعات این بخش شامل: خطوط راه آهن فعال، تعداد لوکوموتیو، مسافر جابجا شده، بارحمل شده توسط این بخش، و... می باشد.
راهآهن دولتي ايران در سال 1324 در تشكيلات خود واحدي به نام قسمت آمار و مطالعات ايجاد كرد تا بتواند نيازهاي آماري خود در برنامهريزيها را، توسط اين قسمت تأمين كند.
در حال حاضر، دفتر آمار و خدمات ماشيني راهآهن جمهوري اسلامي ايران، آمارهاي لازم را براساس گزارشهاي روزانه و ماهانه، از نواحي و بخشها دريافت و به صورت سالانه تنظيم و منتشر ميكند.
ب) حمل و نقل جادهاي:
آمار این بخش شامل: انواع راه های تحت حوزه استحفاظی وزارت راه و شهرسازی، انواع وسایل نقلیه موتوری شماره گذاری شده، مسافران جابجا شده توسط وسایل حمل و نقل عمومی جاده ای، بارهای جابجا شده توسط این بخش و .... ارائه شده است.
قديمـيتـرين آمـار مربـوط به طـول راههاي اصلي كشور كه تاكنون در دسترس مركز آمار ايران قرار گرفته است، مربوط به سال 1340 ميباشد كه در نخستين سالنامه آماري كشور سال 1345، درج گرديده است. در حال حاضر اطلاعات مربوط به راههاي كشور از دفتر آمار و تلفيق برنامه راه و شهرسازي اخذ و ارائه ميشود.
از سال 1368، مسئوليت ساخت و نگهداري راههاي روستايي كشور از وزارت راه و ترابري به وزارت جهاد كشاورزي (وزارت جهاد سازندگي قبـلي) محـول شـد و اطلاعات مـربوط به راههـاي مذكور توسط اين وزارتخانه گردآوري و ارائه شده است. از تيرماه1381 مجدداً فعاليت مربوط به "راههاي روستايي" به وزارت راه و ترابري محول گرديد كه در حال حاضر از دفتر آمار و تلفيق برنامه وزارت راه و شهرسازي اخذ گرديد.
شایان ذكر است، آمار تعداد وسايل نقليه موتوري شمارهگذاري شده، كه از طريق نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران دريافت شده است نيز، در اين بخش ارائه ميگردد. در مورد ميزان حمل و نقل و تردد وسايــل نقليـه در جادههاي كشور تا سال 1341، آمارهاي جامعي در دسترس نبود و در سـال مذكور وزارت راه و ترابري براي نخستين بار اقدام به تهيه و ارائه آمار نمـود كه اين فعاليـت در سـالهاي مختلـف به علــت مـشكلات و موانع متعددي كه در راه اجراي آن وجود داشت، دچار وقفههاي موقت گرديد.
با توجه به نياز روزافزون به اطلاعـات آماري در ايـن زمينـه، از سال 1361 وظيفه جمعآوري آمار و اطلاعات به صورت متمركز به عهده دفتر آمار و برنـامهريزي و از نيمه دوم سـال 1376 به عهده دفتـر فنـاوري اطلاعات سازمان حمل و نقل و پايانههاي كشور محول شد. اين سازمان در اواخر اسفند ماه 1382 براساس مصوبه شوراي عالي اداري به سـازمان راهـداري و حمـل و نـقل جـادهاي كشور تغيير نام يافت. در سال 1366، به منظور جبران كمبود آمار در اين زمينه، مركز آمار ايران با اجراي طرح "آمارگيري حمل و نقل جادهاي كشور" اطلاعاتي در مورد مشخصات ناوگان جادهاي، رانندگان و بار حمل شده جمعآوري نمود.
براي اطلاع از تعاريف و مفاهيم آماري مرتبط با موضوع، ميتوانيد از منابع زير استفاده نماييد:
نكته: تعاريف و مفاهيم آماري در گذر زمان ممكن است تغيير نمايد، لذا پيش از استفاده از آمارها حتماً اين مسأله را مورد توجه قرار دهيد.