پس از سیاست دولت مبنی بر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و آغاز مرحله جدید آزادسازی قیمت‌ها، قیمت کالاهای اساسی مشمول افزایش قیمت شد. از سوی دیگر برای آن که اثر افزایش قیمت ها کاهش یابد، دولت یارانه معیشتی افراد و خانوارها را افزایش داد.

در دو گزارش 1 و 2 تاثیر حذف ارز ترجیحی با توجه به افزایش یارانه معیشتی و افزایش قیمت ها بر روی شاخصهای نابرابری مورد بررسی قرار گرفت.

در اين گزارش تاثير متقابل افزايش قيمت­ها و افزایش یارانه معیشتی بر هزینه و درامد خانوار مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

همچنین با توجه به افزایش قیمتها ما به التفاوت مورد نیاز برای حفظ قدرت خرید در سال 1401 نسبت به سال 1400 محاسبه و ارایه شده است.

2. تغییرات هزینه خانوار پس از حذف ارز ترجیحی

پس از حذف ارز ترجیحی برخی کالاهای اساسی قیمت این کالاها به صورت مستقیم و قیمت کالاهای مرتبط با این اقلام به صورت غیر مستقیم افزایش یافت. افزایش قیمت کالاها با توجه به مقدار و نوع کالا در دهک‌های مختلف، متفاوت خواهد بود. همان گونه که در گزارش دو اشاره شد با ثابت نگه داشتن مقدار مصرف افراد در دهک‌های هزینه‌ای سال 1400 و افزایش هزینه‌ها بر اساس تورم دهکی پیش بینی شده برای سال 1401، هزینه های سال 1401 در دهک‌های هزینه بدست آمد. سپس با توجه به یارانه معیشتی پرداختی به خانوارها که برای دهک‌های اول تا سوم ماهانه 400 هزار تومان و دهک‌های چهارم تا نهم ماهانه 300 هزار تومان بوده، مابه تفاوت هزینه سال 1400 و 1401 بدست آمد (جدول 1).

با توجه به افزایش درامد­ها در سال 1401 بخشی از این افزایش هزینه­ها از طریق درامد جبران خواهد شد. اما بخش دیگر آن نیازمند پرداخت کمک معیشتی دولت به خانوارهاست.

در کل کشور برای آن که خانوارهای دهک اول در سال 1401 در وضعیت ثابت سال 1400 باقی بمانند، می‌بایست درامد سرانه ماهانه 400،889 تومان افزایش یابد. در صورتی که مقدار افزایش درامد برای دهک اول حتی صفر باشد، یارانه پرداختی دولت (ماهانه 400 هزار تومان) توانسته تمامی این افزایش هزینه را پوشش دهد.

با بالا رفتن دهک هزینه افراد، میزان هزینه نیز افزایش می‌یابد. ما به التفاوت هزینه 1401 نسبت به سال 1400 برای هر نفر در دهک دهم کل کشور، 2،550،332 تومان است که با توجه به عدم پرداخت یارانه به افراد حاضر در این دهک، تمامی این تفاوت هزینه‌ای می­بایست از طریق افزایش درامد جبران شود.

در مناطق شهری نیز پرداختی کمک معیشتی دولت به افراد حاضر در دهک اول موجب شده که این پرداختی تمامی افزایش هزینه‌ها (ماهانه سرانه397،698 تومان) را در این دهک جبران نماید.

افزایش هزینه‌ها برای افراد در دهک دهم مناطق شهری 2،502،542 تومان است که در صورت عدم دریافت یارانه کمک معیشتی، برای آن که قدرت خرید سال 1400 حفظ شود، تمامی افزایش هزینه از افزایش درامد می‌بایست جبران شود.

در مناطق روستایی با توجه به پایین‌تر بودن هزینه خانوارها متوسط افزایش هزینه‌ها در سال 1401 نسبت به 1400 برای هر نفر در دهک اول ماهانه 238،051 تومان است که کمک معیشتی پرداختی توسط دولت نه تنها این و برای هر نفر افزایش هزینه را پوشش داده ، بلکه میزان پرداختی موجب بهبود وضعیت رفاهی نسبت به سال 1400 نیز شده است.

خانوارهای دهک دهم در مناطق روستایی به میزان سرانه ماهانه 1،356،139 تومان افزایش هزینه در سال 1401 نست به سال 1400 داشته اند که قطعا برای این افراد بخشی با کمک یارانه معیشتی پرداختی جبران شده و بخش دیگر از افزایش درامد جبران خواهد شد.

در جدول 2 متوسط افزایش هزینه های ماهانه سرانه برای آنکه قدرت خرید سال 1400 در سال 1401 حفظ شود، نشان داده شده است.

متوسط افزایش هزینه سرانه ماهانه در سال 1401 با توجه به تورم دهکی پیش بینی شده برای این سال، 849،118 تومان در ماه و 10،189،421 تومان در سال است که فرد بتواند مصرف سال 1400 خود را داشته باشد. این رقم در مناطق شهری و روستایی به ترتیب 1،033،587 و 597،199 تومان سرانه ماهانه برای حفظ قدرت خرید می‌باشد.

برای مشاهده متن کامل گزارش به فایل پیوست مراجعه کنید.