دكتر اشکان شباک روز دوشنبه در نهمین کنفرانس ملی انجمن جمعیت شناسی ایران که با محوریت پویایی جمعیت و سرمایه انسانی در ایران در تالار ایوان شمس برگزار شد، در پنلی با موضوع سرمایه انسانی؛ رهیافت های نظری و خلاءهای روش شناختی، افزود: مفهوم سرمایه انسانی اولین بار توسط آرتور سسیل پیگو در سال ١٩٢٨ مطرح و بعدها توسط شولتز در ١٩٦٢ بسط و توسعه یافت.

وی ادامه داد: شولتز سرمایه انسانی را در ابتدا دانش، مهارت و توانایی افراد شاغل در سازمان تعریف کرد که در سال ١٩٨١ این تعریف با درنظرگرفتن سرمایه گذاری و ارزش افزوده سرمایه انسانی بازتعریف شد. در تعریف جامع تری، توماس در سال ٢٠١٣ سرمایه انسانی را شامل عملکردها و ظرفیت های افراد یک سازمان تعریف کرده است.

مدیر كل دفتر استانداردها و نظارت بر طرحهای آماری خاطرنشان کرد: یکی از چالش هایی که در بررسی ادبیات پژوهشی سرمایه انسانی به چشم می خورد و زمینه را برای بروز رویکردهای متفاوت در اندازه گیری سرمایه انسانی فراهم ساخته است، انتقاد بر مبنا قراردادن مفهوم سرمایه انسانی بر دانش، مهارت و قابلیت های افراد در سازمان و لزوم تاکید بر سرمایه انسانی سطح سازمانی همسنگ با سرمایه فردی است.

این جمعیت شناس با اشاره به این که نتایج بررسی ها نشان داد رویکرد واحدی در اندازه گیری سرمایه انسانی وجود ندارد و سازمان ها بر اساس اهداف خود به اندازه گیری سرمایه انسانی پرداخته اند، گفت: رویکرد چند سطحی، که سطح فردی و سازمانی سرمایه انسانی را در اندازه گیری دخیل می داند، از رویکردهای پژوهشی جدیدی است که بر مبنای تأثیر و تاثرپذیری سرمایه انسانی سازمان و افراد سازمان شکل گرفته است.

شباک تاکید کرد: به طور کلی اندازه گیری سرمایه انسانی در بستر سیاستگذاری در دو سطح خرد و کلان انجام می شود که در سطح خرد، اندازه گیری با اهداف سازمانی مورد نظر است و در سطح کلان که بیشتر سطح بین المللی است و با هدف تعیین جایگاه کشورها در بستر اندازه گیری توسعه اندازه گیری می شود، رویکرد تعیین ظرفیت های سرمایه انسانی برای سیاستگذاری مدنظر است.

وی با بیان این مطلب که دو شاخص سرمایه انسانی بانک جهانی و شاخص سرمایه انسانی از مهمترین شاخص های بررسی توسعه انسانی در سطح بین المللی است، توضیح داد: این امر با هدف مشخص کردن وضعیت سرمایه انسانی و سرمایه گذاری برای توسعه آن تولید می شود.

شباک تصریح کرد: شاخص سرمایه انسانی بانک جهانی با تکیه بر سه مؤلفه بقا، سال های تحصیل مورد انتظار تعدیل شده با یادگیری و سلامت اندازه گیری شده است. در شاخص جهانی سرمایه انسانی مجمع جهانی اقتصاد که بیشتر بر آموزش های کمی و کیفی، مهارت ها و توانایی ها، اشتغال و مشارکت اقتصادی تاکید می کند، بر چهار مؤلفه اصلی ظرفیت توسعه، بکارگیری و دانش فنی استوار است.

وی تاکید کرد: از این رو مطالعه و سیاست گذاری سرمایه انسانی در نظام آماری کشور با تکیه بر رویکرد مدون سازی نظام آماری از دو منظر باید مورد توجه قرار گیرد. نخست ایجاد بسترهای لازم در توسعه سرمایه انسانی نظام آماری و دیگر مدرن سازی فرایندهای تولید آمارهای اسمی در تولید شاخص سرمایه انسانی است.

به نقل از خبرگزاری ایرنا