طرح آمارگیری هزینه ودرامد خانوار با قدمتی 50 ساله از مهم‌ترین طرح­های آماری مركز آمار ایران است. هدف كلی این طرح، برآورد متوسط هزینه‌ها و درامد یك خانوار شهری و یک خانوار روستایی در سطح کشور و استان‌ها است. در سال 1397 تعداد خانوارهای آمارگیری شده در این طرح 20350 خانوار نمونه در نقاط شهری و 18610 خانوار نمونه در نقاط روستایی كشور است.

نگاهی به اهم نتایج طرح درسال 1397 در مناطق شهری و روستایی نشان می‌دهد كه:

-  متوسط هزینه‌ كل خالص سالانه‌ یك خانوار شهری 393 میلیون و 227 هزار ریال بوده است كه نسبت به رقم مشابه در سال قبل 3,19 درصد افزایش نشان می دهد. از هزینه‌ كل سالانه‌ خانوار شهری 94 میلیون و 505 هزار ریال با سهم 0,24 درصد مربوط به هزینه‌های خوراكی و دخانی و 298 میلیون و 722 هزار ریال با سهم0,76 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراكی بوده است. دربین هزینه‌‌های خوراكی و دخانی، بیشترین سهم با  0,21  درصد مربوط به هزینه‌ گوشت و در بین هزینه‌های غیرخوراكی بیشترین سهم با 0,45 درصد مربوط به هزینه مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.

-  متوسط درامد اظهار شده‌ی سالانه‌ یك خانوار شهری 434 میلیون و 905 هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل، 6,18  درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال 1397 رشد متوسط درامد سالانه خانوارهای شهری نزدیک به رشد هزینه كل سالانه است. منابع تامین درامد خانوارهای شهری نشان می­دهد كه 4,33 درصد درامد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 0,17 درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و 6,49 درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1396 نسبت به سال 1397  نشان می­دهد كه خانوارهای استفاده كننده اتومیبل شخصی از 6,50 به 2,53 ، یخچال فریزر از2,63 به 5,68، جاروبرقی از 0,91 به 5,91، ماشین لباسشویی از 3,86  به 6,86، ماشین ظرفشویی از  3,7 به 4,8، اجاق گاز از 9,98 به 2,99 و مایکروویو و فرهای هالوژن دار از 4,12 به 6,12 افزایش یافته است.

- در سال 1397، عمده‌ترین نوع سوخت مصرفی 7,93 درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) بوده است.

-  متوسط هزینه‌ كل خالص سالانه‌ یك خانوار روستایی 214 میلیون و 472 هزار ریال بوده است كه  نسبت به سال قبل 0,20 درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه‌ كل سالانه‌ خانوار روستایی 80 میلیون و 246 هزار ریال با سهم 0,37 درصد مربوط به هزینه‌های خوراكی و دخانی و 134 میلیون و 226 هزار ریال با سهم 0,63 درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراكی بوده است. در بین هزینه‌های خوراكی و دخانی، بیشترین سهم با 0,24 درصد مربوط به هزینه‌ آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن و در بین هزینه‌های غیرخوراكی، بیشترین سهم با 0,28 درصد مربوط به مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.

-  متوسط درامد اظهار شده­ سالانه‌ یك خانوار روستایی 233 میلیون و 114 هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل 5,15 درصد افزایش داشته است. منابع تامین درامد خانوارهای روستایی نشان می­دهد كه 7,30 درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 9,31 درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و 4,37 درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.

• مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1396 نسبت به سال 1397  نشان می­دهد كه خانوارهای استفاده كننده اتومیبل شخصی از 6,29 به 3,32، یخچال فریزر از 2,45 به 2,49، اجاق گاز از 0,98 به 3,98، جاروبرقی از 6,64 به 1,66، ماشین لباسشویی از 9,53  به 0,56،  ماشین ظرفشویی از  3,0به 5,0 و مایکروویو و فرهای هالوژن دار از 9,1 به 0,2  درصد افزایش رسیده است.

- در سال 1397 عمده ترین نوع سوخت مصرفی 8,67 درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) و 4,20 درصد نفت سفید بوده است.

متوسط هزینه‌ها و درامد خانوار بر حسب استان

بررسی متوسط هزینه كل سالانه یك خانوار شهری نشان می‌دهد كه استان تهران با 584 میلیون و 676 هزار ریال بیشترین و استان كرمان با 237 میلیون و 415 هزار ریال كمترین هزینه را در سال 1397 داشته‌اند.

همچنین استان تهران با 640 میلیون و 303 هزار ریال بیشترین و استان آذربایجان غربی با 264 میلیون و 711 هزار ریال، كمترین متوسط درامد سالانه یك خانوار شهری را در سال 1397 به خود اختصاص داده است.

برای مشاهده فایل چكیده به فایل پیوست مراجعه كنید.