در ابتدا در خصوص ضرورت تغییر سال پایه طرح شاخص قیمت مصرف کننده توضیحاتی ارائه فرمائید.
طبق استانداردهای بین المللی و مورد توافق کشورها، برای محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده و نرخ تورم یک سبد معین از کالاها و خدمات که نماینده خوبی از الگوی مصرفی خانوارهای کشور باشد در سال پایه انتخاب و با فرض اینکه این الگوی مصرفی تا سال پایه بعدی تغییری نکند؛ ارزش آن تا سال پایه بعدی رصد میشود. ولی آنچه که در عمل اتفاق می‌افتد این است که تحولات اقتصادی، اجتماعی و جغرافیایی به مرور زمان منجر به تغییر رفتار مصرفی خانوارها میشود به‌طوری که ترکیب و سهم اقلام موجود در سبدخانوارهای کشور، سال به سال تغییر می‌کند. از جمله عواملی که منجر به تغییر الگوی مصرفی خانوارهای کشور میشود می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
١-تغییر و پیشرفت تکنولوژی که منجر به معرفی محصولات جدید و یا منسوخ شدن برخی کالاهای قبلی شده و در نتیجه منجر به تغییر در سبک زندگی خانوارها میشود. برای مثال در سالیان اخیر می‌توان از افزایش قابل توجه ضریب نفوذ اینترنت در مناطق روستایی و یا اضافه شدن قلم کرایه تاکسی‌های اینترنتی بر اساس سال پایه ١٤٠٠ به طرح شاخص قیمت مصرف کننده اشاره کرد.
٢- تغییر در تعداد و همچنین ترکیب جمعیتی کشور. همانطور که می‌دانید در سالیان اخیر نرخ رشد جمعیت کشور به شدت کاهش یافته است و ویژگی خاص جمعیت ایران که جوانی آن بود در حال تغییر است بدیهی است که الگوی مصرفی جمعیت میانسال یا پیر با الگوی مصرفی جمعیت جوان متفاوت است. از طرف دیگر بعد خانوار نیز در مناطق شهری و روستایی کاهش یافته است لذا اگر در سالیان گذشته هر خانوار باید متحمل هزینه آموزش و تحصیل چندین فرزند خود می‌شد، در حال حاضر با کاهش تعداد فرزندان به یک یا دو فرزند در هر خانوار، سهم هزینه آموزش خانوار از این نظر محدودتر شده است، اگر چه توجه به آموزش و تحصیل فرزندان در سالیان اخیر بیشتر شده و از این منظر خانوارها هزینه بیشتری برای آموزش فرزندان می‌پردازند.
٣- تغییر در درآمد و قدرت خرید خانوارها: به‌طور طبیعی چنانچه درآمد و قدرت خرید خانوارها افزایش یابد انتظار بر این است که سهم هزینه‌هایی همچون تفریحات و سرگرمی‌ها در کل هزینه خانوار افزایش یابد و برعکس چنانچه درآمد خانوارها کاهش داشته باشد، سهم اقلام ضروری همچون خوراکیها و آشامیدنی‌ها در سبد مصرفی خانوار افزایش و سهم هزینه‌هایی مانند تفریحات و سرگرمی‌ها و حتی بهداشت و درمان در کل هزینه خانوار کاهش می‌یابد.
همچنین سایر شرایط عمومی کشور از جمله وضعیت عمومی اقتصاد، میزان درآمدهای ارزی کشور و نوسانات آن، میزان و نوع کالاهای وارداتی و... همگی منجر به تغییر در ترجیحات مصرف کنندگان و تغییر در الگوی مصرفی خانوارها میشود.
هرچه این تغییر و تحولات سریع‌تر و با شدت بیشتری باشد تغییر در الگوی مصرفی خانوارها نیز سریع‌تر و گسترده‌تر خواهد بود. لذا با فاصله گرفتن از سال پایه، سبد مصرفی نمونه که به‌عنوان الگوی مصرفی جامعه انتخاب شده است تغییر می‌کند ولی در محاسبات نرخ تورم از همان سبد سال پایه استفاده میشود لذا با فرض ثابت بودن سایر مولفه‌ها، با فاصله گرفتن از سال پایه از دقت نتایج محاسباتی کاسته خواهد شد و به اصطلاح نتایج محاسباتی دارای مقداری اریبی خواهد بود و لذا محاسبه نرخ تورم با سبد قبلی ضمن اینکه اثر خطای موجود را به سایر شاخص‌های آماری تحمیل می‌کند؛ به سیاستگذار و برنامه ریز نیزعلامت اشتباه می‌دهد.
لذا طبق دستورالعمل‌های بین المللی لازم است سال پایه شاخص‌های آماری از جمله طرح‌های حوزه شاخص قیمت هر چند سال یک‌بار تغییر نماید و این فرآیند جزء لاینفک فرآیند تهیه و انتشار شاخص‌های قیمت می‌باشد که به‌طور منظم هر چند سال یک‌بار انجام میشود.
لطفا در خصوص تاریخچه تغییر سال پایه طرح های شاخص قمیت مصرف کننده در مرکز آمار ایران و اینکه چرا سال ١٤٠٠ به‌عنوان سال پایه طرح شاخص قیمت مصرف کننده انتخاب شد توضیح دهید.
همانطور که ذکر شد تغییر سال پایه جزء لاینفک فرآیند تهیه و انتشار شاخص قیمت مصرف کننده است، سوال مهم‌تر این است که در چه زمانی باید سال پایه را تغییر دهیم.
تا دو سه دهه قبل تغییر سال پایه شاخص قیمت مصرف کننده ممکن بود ١٠ سال و یا بیشتر هم طول بکشد و یا به‌عبارت دیگر فاصله دو سال پایه متوالی می‌توانست ١٠ سال و بیشتر هم باشد که این امر بدلیل سرعت کمتر تغییرات جوامع بود؛ چون‌که شیوه زندگی و الگوی مصرفی خانوارها با سرعت کنونی تغییر نمیکرد. لذا سبد کالاها و خدمات مصرفی خانوارها می‌توانست بدون اینکه خدشه‌ای به دقت محاسبه شاخص قیمت وارد نماید چندین سال ثابت نگه داشته شود. در دو سه دهه اخیر، تغییر الگوی مصرفی خانوارها آنچنان با سرعت رخ می‌دهد که در توصیه‌نامه‌های بین المللی فاصله بین دو سال پایه متوالی، ٥ سال توصیه شده است. البته این هم در شرایطی است که شاخص‌ها و نماگرهای کلان اقتصادی و اجتماعی کشور از ثبات نسبی برخوردادر باشد و تغییرات فاحش و ناگهانی در فاصله ٥ سال در کشور مورد نظر رخ نداده باشد.
در مرکز آمار ایران که فعالیت تهیه و انتشار شاخص قیمت مصرف کننده (در مناطق روستایی و پس از آن در مناطق شهری) از اوایل دهه ٦٠ شروع شده است، تاکنون در سالهای ١٣٦١، ١٣٧٤، ١٣٨١، ١٣٩٠ و ١٣٩٥ سال پایه شاخص قیمت مصرف کننده تغییر کرده است و سال پایه ١٤٠٠ به‌عنوان جدیدترین سال پایه طرح‌های آماری است که در اوایل پاییز ١٤٠١ در طرح شاخص قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی اعمال شد و در حال حاضر هم در طرح شاخص قیمت مصرف کننده اعمال شده است و در آینده نزدیک نیز در سایر طرح‌های شاخص قیمت تولید کننده و حسابهای ملی اعمال خواهد شد.
اینکه چرا سال ١٤٠٠ به‌عنوان سال پایه انتخاب شد دلایلی به شرح زیر دارد:
١- تغییر سال پایه فرآیندی بسیار پیچیده و زمان بر می‌باشد که الزامات خاص خود را دارد و از شروع کار تا مراحل پایانی محاسبه و انتشار نتایج معمولا بین ٤ تا ٥ سال طول می‌کشد و تصمیم بزرگی است که تمام ارکان مرکز آمار ایران و استانهای کشور را درگیر خود می‌کند لذا باید با برنامه ریزی معین تمهیدات لازم برای اجرای موفق آن از قبل پیش‌بینی و فراهم شود. لذا با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور و همچنین عامل مهم تعین کننده "امکانات اجرایی" تغییر سال پایه، از قبل سال ١٤٠٠ برای تغییر سال پایه طرح‌های آماری انتخاب شده بود.
٢- شاخص‌های آماری مختلف که در نظام آماری کشور تولید می‌شوند به‌شدت به یکدیگر وابسته‌اند بهطوریکه تغییر در یکی از این شاخص‌ها به‌صورت زنجیره‌وار اثر خود را بر سایر شاخص‌ها خواهد گذاشت برای مثال یکی از کاربردهای مهم شاخص قیمت مصرف کننده، استفاده از آن برای تعدیل حسابهای ملی به قیمت ثابت برای محاسبه رشد اقتصادی است. از آنجا كه در مركز آمار ایران علاوه بر شاخص قیمت مصرف کننده، شاخص قیمت تولیدكننده نیز تهیه میشود، داشتن یك سال پایه برای تمام شاخص‌های قیمت ضروری است و لازم است برای تمام شاخص‌های قیمت، یك سال به عنوان دوره پایه درنظر گرفته شود تا برای استفاده‌كننده به ویژه برای تعدیل حسابهای اقتصادی به قیمت ثابت مشكل یكسان‌سازی سال پایه وجود نداشته باشد. لذا طبق برنامه از قبل تعیین شده برنامه اجرایی مرکز آمار ایران و استانهای کشور تغییر سال پایه تمام طرح‌های آماری مرتبط از ١٣٩٥ به سال ١٤٠٠ بوده است.
٣- یکی از عوامل بسیار مهمی که مرکز آمار ایران را مجاب به تغییر هرچه سریع‌تر سال پایه در انتهای سال ١٤٠٠نمود؛ بروز تحولات اقتصادی گسترده در٣، ٤ سال اخیر بود که بخش اعظم آن بواسطه تحریم‌های ناجوانمردانه علیه کشورمان بود که منجر به ایجاد نوسانات گسترده در شاخص‌های کلان اقتصادی از جمله ایجاد تلاطمات ارزی گسترده در کشور شد و پیش بینی پذیری اقتصاد کشور را با چالش جدی مواجه نمود. این مساله بدون توجه به اثر تورمی آن، سطح عددی شاخص‌های قیمت را خصوصا در بین گروه‌های کالایی به شدت افزایش داده بود. طبق اطلاعات شاخص قیمت مصرف کننده در بهمن ماه ١٤٠١، عدد شاخص کل با سال پایه ١٣٩٥ به ٦٠٨,٠، شاخص قیمت خوراکیها، آشامیدنی‌ها و دخانیات به ٩٠٩.٣ و شاخص قیمت کالاهای غیرخوراکی و خدمات به عدد ٤٩٥.٣ رسیده است. این مساله بیانگر این است که قیمت خوراکیها طی این ٥ سال به‌طور متوسط بیش از ٩ برابر شده است؛ لذا میدانیم که خانوارهای کشور در واقعیت الگوی مصرفی خود را تغییر داده‌اند و در سبد مصرفی خانوارهای کشور بین کالاهای ارزانتر و گرانتر جانشینی اتفاق افتاده است؛ در حالی‌که در محاسبات نرخ تورم با سال پایه ١٣٩٥ این اثر جانشینی دیده نمی‌شود. لذا برای جلوگیری از ارسال سیگنال‌های نادرست به جامعه چاره‌ای جز تغییر هرچه سریع‌تر سال پایه شاخص‌های قیمت نداشتیم به‌همین خاطر با برنامه‌ریزی فشرده از ابتدای سال ١٣٩٩ به روز رسانی سبد مصرف کننده با جدیت بیشتری پیگیری شد تا فرآیند تغییر سال پایه از ١٣٩٥ به ١٤٠٠در انتهای سال ١٤٠١ به پایان برسد. در همین راستا پس از تعیین اقلام سبد جدید از ابتدای سال ١٤٠٠ قیمت‌گیری با اقلام جدید صورت گرفت.
برخی می‌گویند مرکز آمار برای این که عدد تورم را کاهش دهد دست به تغییر سال پایه زده است. چه توضیحی دارید؟
مرکز آمار ایران یک نهاد علمی و تخصصی است و مناسبات سیاسی و غیرفنی هیچ‌گاه بر مرکز آمار ایران حاکم نبوده است. در این مرکز تمام فرآیندهای آماری طبق استاندارهای بین المللی است و از دل کار کارشناسی بیرون می‌آید و در تمام مراحل نیازسنجی تا تولید و انتشار آمارهای رسمی کار کارشناسی و فنی است که حرف اول را می‌زند. لذا موضوع تغییر سال پایه با هدف کاهش تورم، حرف بسیار غیرکارشناسی و غیرمنصفانه‌ای است و اگر کسی این موضوع را مطرح می‌کند احتمالاً ناشی از عدم آگاهی به اصول و فرایند تغییر سال پایه شاخص قیمت‌ها است چرا که تغییر سال پایه تصمیمی نیست که در اسفند یا بهمن سال قبل گرفته شده باشد و سریعاً هم عملیاتی شده باشد. همانطور که عرض کردم فرایند تغییر سال پایه از سالهای قبل از آن یعنی از سال ١٣٩٩ شروع شده است و پیرو آن اقلام سبد نهایی شده، پرسشنامه تغییر کرده و از ابتدای سال ١٤٠٠ به طور مداوم و ماهانه قیمت‌گیری بر اساس سبد جدید صورت گرفته است. به عبارت دیگر برای تغییر سال پایه حدود ٣ سال کار صورت گرفته است و از سالهای قبل تغییر سال پایه شاخص قیمت در برنامه مرکز آمار ایران پیش‌بینی شده است.
البته اگر شما جستجویی در اینترنت نمایید متوجه خواهید شد این مباحث که بیشتر هم عامه پسند و غیر کارشناسی است، در سنوات گذشته هم مطرح بوده است و مربوط به الان یا این طرح خاص نمی‌باشد. قطعا در ٢، ٣ سال آینده هم که سال پایه حسابهای ملی ویا سایر طرح‌های شاخص قیمت تولید کننده تغییر نماید این موضوعات مطرح خواهد شد. لذا از جامعه علمی و دانشگاهی و اصحاب رسانه درخواست می‌کنیم ضمن اینکه ما را از پیشنهادات و نقدهای کارشناسی خودشان بهره‌مند می‌نمایند؛ هر گونه سوال و یا ابهام در خصوص فرایند تغییر سال پایه را از طریق روابط عمومی مرکز آمار ایران پیگیری نمایند و در اسرع وقت پاسخ خود را دریافت نمایند.
چرا اسفند ١٤٠١ برای تغییر سال پایه انتخاب شد؟ آیا نمی‌شد نتایج اسفند را با همان سال پایه قبلی منتشر نمود و از فروردین ١٤٠٢ اقدام به تغییر سال پایه نمود ؟
طبق دستورالعمل‌های بین المللی، به سازمانهای آماری توصیه میشود با توجه به ابعاد گسترده و چندوجهی تغییر سال پایه از این فرصت، استفاده بهینه نموده و ضمن رفع نقایص احتمالی طرح، بهبودهای لازم در فرآیندها و روشهای محاسباتی را مطابق آخرین ویرایش دستورالعمل بین‌المللی شاخص قیمت مصرف کننده در طرح خود اعمال نمایند. با توجه به تحولات شدید اقتصادی چند سال اخیر و با علم به تغییر حتمی ترکیب و سهم اقلام سبد مصرف کننده و عدم امکان اعمال آن در محاسبات تورم، برنامه فشرده مرکز آمار ایران اتمام فرآیند تغییر سال پایه، قبل از پایان سال ١٤٠١ و انتشار نتایج با سال پایه جدید بود. ولی علیرغم تلاش‌های صورت گرفته و با توجه به تغییرات و بهبودهای گسترده‌ای که در این سال پایه اعمال شد، فرآیند تغییر سال پایه در سال ١٤٠١ به پایان نرسید.
ویژگی‌های سال پایه جدید طرح شاخص قیمت مصرف کننده چیست و چه تغییرات و بهبودهایی در فرآیندهای محاسباتی شما اتفاق افتاده است؟
در فرآیند تغییر سال پایه از سال ١٣٩٥به ١٤٠٠سعی شده است با توجه به ظرفیت‌های موجود در نظام آماری کشور و طبق آخرین ویرایش دستورالعمل شاخص قیمت مصرف کننده ٢٠٢٠ آخرین توصیه‌های بین المللی در فرآیند محاسبات نرخ تورم رعایت شود لذا مطابق دستورالعمل ٢٠٢٠ تغییرات زیر در فرآیند محاسبات نرخ تورم مرکز آمار ایران اعمال شد:
- بهبود روش اجرای و محاسبه قیمت اجاره بها:
در سال پایه ١٤٠٠ حجم نمونه طرح شاخص قیمت اجاره بها ٦ برابر شده است؛ به‌طوری که بیش از ٣٠٠٠٠ خانوار مستأجر نمونه وجود دارد که به شش پنل مساوی، هر یک بار بیش از ٥٠٠٠ خانوار تقسیم شده‌اند و به هر خانوار دو بار در سال و به فاصله شش ماه مراجعه حضوری میشود. روش جدید محاسبه قیمت اجاره بها دقیقا طبق دستورالعمل شاخص قیمت مصرف کننده ٢٠٢٠ انجام میشود.
٢- بهبود در روش محاسبه شاخص قیمت گروه میوه‌ها بر اساس آخرین ویرایش دستورالعمل شاخص قیمت مصرف کننده ٢٠٢٠
٣- تغییر در دامنه پوشش: در طرح شاخص قیمت مصرف کننده شهری، تعداد شهرستان‌های مورد آمارگیری از ٢٣١ شهرستان در سال پایه ١٣٩٥ به ٢٥١ شهرستان در سال پایه ١٤٠٠، تعداد مناطق شهری از ٣٥٧ منطقه شهری به ٣٩٤ منطقه شهری، تعداد اقلام از ٤٥٥ قلم به ٤٦٠ قلم و تعداد کارگاه از ٦٥٠٠٠ کارگاه به ٦٧٠٠٠ کارگاه و در نهایت تعداد مظنه‌های قیمت در ماه از ٢٤٠ هزار مظنه به ٢٦٠ هزار مظنه افزایش یافته است.
در طرح شاخص قیمت مصرف کننده روستایی: تعداد آبادی‌های مورد آمارگیری از ٦٢٦ آبادی به ٦٧١ آبادی، تعداد اقلام از ٣٠٥ قلم به ٣٣٦ قلم، تعداد کارگاه از ٨٥٠٠ کارگاه به ٩٠٠٠ کارگاه و تعداد مظنه‌های قیمت از ١٠٥ هزار مظنه به ١٢٠ هزار مظنه افزایش یافته است.
به‌طور کلی در سال پایه جدید برای محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده ٤٧٤ قلم کالا و خدمت به‌صورت ماهانه قیمت گیری می‌شوند که شامل ٣٤٢ قلم کالا و ١٣٢ قلم خدمت می‌باشد. از این ٤٧٤ قلم ١٤٥ قلم در زیرمجموعه خوراکی و آشامیدنی و دخانیات و ٣٢٩ قلم در زیرمجموعه کالای غیرخوراکی و خدمات قرار میگیرد.
مهم‌ترین ویژگی حضور یک قلم در سبد مصرفی خانوار هم بالا بودن ضریب اهمیت آن در سبد خانوار می باشد به گونه‌ای که بتواند نماینده خوبی برای اقلام گروه خود باشد. در این راستا سعی شده است در سال پایه ١٤٠٠ اقلام انتخابی هر گروه حداقل ٨٠ درصد ضریب اهمیت آن گروه را داشته باشد تا بتواند تغییرات قیمت آن گروه را نمایندگی کند.
٤- طبقه بندی کالاها و خدمات: در این سال پایه نیز همانند سال پایه ١٣٩٥ از طبقه‌بندی بین المللیCOICOP (طبقه بندی مصرف فردی بر حسب هدف) استفاده شده است است که شامل ۱۲ بخش، ۴۷ گروه و ۱۱۷ طبقه می‌باشد. از مزایای این طبقه‌بندی می‌توان به قابلیت مقایسه بین المللی نتایج اشاره کرد.
نحوه انتخاب اقلام برای سبد مصرف کننده که مبنای محاسبات نرخ تورم قرار میگیرد به چه شکل است؟
برای تعیین اقلام سبد مصرف کننده از نتایج طرح هزینه درآمد خانوار استفاده میشود. همانطور که استحضار دارید طرح هزینه و درآمد خانوار از طرح‌های مهم و قدیمی مرکز آمار ایران می‌باشد که با هدف رصد وضعیت معیشت و شناخت الگوی مصرفی خانوارهای کشور هر ساله و به‌طور منظم در نقاط شهری و روستایی ٣١ استان کشور اجرا میشود. دامنه پوشش این طرح در نقاط شهری ١٩٠٠٠ خانوار و در نقاط روستایی ١٨٠٠٠ خانوار می‌باشد. برای تعیین اقلام سبد مصرف کننده، نتایج طرح هزینه و درآمد خانوار طی ٥ سال گذشته مورد بررسی قرار میگیرد که با توجه به تفاوت در الگوی مصرفی خانوارها در استانهای مختلف و همچنین در نقاط شهری و روستایی دو سبد مختلف برای قیمت گیری در نقاط شهری و روستایی انتخاب میشود. در این دو سبد علاوه بر تفاوت در برخی اقلام در نقاط شهری و روستایی، وزن کالاها و خدمات نیز متفاوت می‌باشد برای مثال طبق الگوی مصرفی خانوارهای کشور در سال ١٤٠٠، در نقاط شهری سهم هزینه مسکن حدود ٣٧ درصد و در نقاط روستایی حدود ١٧ درصد می‌باشد از طرف دیگر سهم خوراکیها و آشامیدنی‌ها در نقاط شهری حدود ٢٧ درصد و در نقاط روستایی حدود ٤٠ درصد می‌باشد در مورد سایر اقلام نیز الگوی مصرفی خانوارهای شهری و روستایی متفاوت است. برای انتخاب اقلام بدین شکل عمل میشود که نسبت متوسط هزینه اقلام به متوسط هزینه کل خانوار استخراج و با توجه به طبقه بندی مصرف فردی بر مبنای هدف (COICOP) برای گروه‌های کالایی، اقلامی انتخاب می‌شوند که بیشترین وزن نسبی در بودجه خانوار را داشته باشند بهطوریکه حداقل پوشش ٨٠ درصد هزینه‌ها در زیر مجموعه یک گروه تامین شود. به طور مثال در گروه نان و غلات با انتخاب ١٨ قلم این پوشش هزینه‌ای محقق میشود. البته اقلام نهایی که برای قیمت گیری انتخاب می‌شوند ، علاوه بر ضریب اهمیت بالا در سبد خانوار، لازم است ویژگی‌های دیگری نیز داشته باشند؛ از جمله اینکه امكان تعیین مشخصات نسبتاً دقیق و همچنین امکان خرید و فروش و مبادله در طول زمان برای این کالاها وجود داشته باشد به طوری‌که بتوان در هر دوره قیمت عملی فروش آن قلم را اخذ کرد. همچنین در طول زمان از یک ثبات نسبی در سبد خانوار برخوردار باشند، و با توجه به روند مصارف و هزینه خانوارها، پیش بینی شود كه در آینده نزدیك قلم مورد نظر دارای ضریب اهمیت بالایی است و در سبد مصرف خانوار حفظ میشود.
بر اساس سال پایه ١٤٠٠ چه تغییراتی در وزن کالاها و خدمات در سبد مصرفی خانوارهای کشور اتفاق افتاده است؟
بررسی اوزان کالاها و خدمات در سبد مصرفی خانوارهای کشور در سال پایه ١٤٠٠ نشان می‌دهد که وزن خوراکیها، آشامیدنی‌ها و دخانیات از ٢٧,٢٤ درصد در سال ١٣٩٥ به ٢٩.٤٤ درصد در سال ١٤٠٠ افزایش یافته و وزن کالاهای غیر خوراکی و خدمات از ٧٢.٧٦ درصد به ٧٠.٥٦ درصد کاهش یافته است. در بخش خوراکیها و آشامیدنی‌ها، وزن گروه خوراکیها از ٢٥.٥٥ درصد به ٢٧.٤٣ درصد افزایش یافته است در بخش کالاهای غیر خوراکی و خدمات بیشترین وزن مربوط به مسكن ، آب ، برق ، گاز و سایر سوخت‌ها می‌باشد که وزن آن از ٣٥.٥٠ درصد در سال ١٣٩٥ به ٣٦.١١ درصد در سال ١٤٠٠ افزایش یافته است.
جزئیات تغییرات در اوزان و سایر ویژگی‌های سال پایه جدید در قالب دو گزارش فراداده طرح و همچنین گزارش تحلیلی تغییر سال پایه، در درگاه ملی آمار به آدرس www.amar.org.ir قرار گرفته است.
لطفا گزارشی از آخرین نرخ تورم را ارائه فرمائید.
طبق آخرین اطلاعات گردآوری شده از ٣١ استان کشور، در فروردین ماه ١٤٠٢، نرخ تورم ماهانه کل کشور ٣,٧ درصد بوده است که نسبت به ماه قبل (اسفند ماه ١٤٠١) یک واحد درصد کاهش داشته است. در این ماه نرخ تورم گروه عمده «خوراکیها، آشامیدنی‌ها و دخانیات «٤ درصد و نرخ تورم گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات «٣.٥ درصد بوده است. همچنین در فرورین ماه ١٤٠٢ نرخ تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور ٥٥.٥ درصد بوده است که در مقایسه با ماه قبل ١.٥ واحد درصد افزایش داشته است.
در این ماه نرخ تورم سالانه خانوارهای کل کشور ٤٧,٦ درصد بوده است که نسبت به ماه قبل ١.٨ واحد درصد افزایش داشته است، نرخ تورم خانوارهای شهری ٤٦.٧ درصد و نرخ تورم خانوارهای روستایی ٥٢.٧ درصد بوده است. در فروردین ماه بیشترین نرخ تورم با ٥٦.٩ درصد مربوط به استان لرستان و کمترین نرخ تورم با ٤٣.٧ درصد مربوط به استان تهران بوده است.
نتایج تفصیلی نرخ تورم فروردین ماه ١٤٠٢ در درگاه ملی آمار به آدرس www.amar.org.ir در دسترس عموم قرار دارد.
آیا در نسخه انتشاراتی گزارش تورم تغییراتی ایجاد شده است یا نتایج با همان فرمت قبلی منتشر میشود؟
در گزارشات انتشاراتی نرخ تورم با سال پایه ١٣٩٥ که تا بهمن ماه ١٤٠١ منتشر شد طبق تقویم انتشاراتی مرکز آمار ایران خلاصه نتایج کل کشور، نقاط شهری و نقاط روستایی در روز یکم ماه بعد منتشر می‌شد. گزارشات تورم دهکی و استانی و متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب نیز به مرور زمان تا ١١ امین روز ماه بعد منتشر می‌شد. درگزارشات انتشاراتی نرخ تورم با سال پایه ١٤٠٠، با توجه به بهبودهایی که در نرم افزار محاسباتی نرخ تورم ایجاد شد امکان بررسی نتایج و اخذ خروجی همزمان از گزارشات ملی، دهکی و استانی فراهم شد لذا در همان روز اول ماه بعد، گزارش انتشاراتی ملی، دهکی و استانی با تغییراتی در شکل و محتوا نسبت به سال پایه قبلی منتشر میشود و فایل اکسل نتایج تفصیلی نیز در کوتاه‌ترین زمان ممکن در بخش سری زمانی درگاه ملی آمار بارگذاری خواهد شد. گزارش انتشاراتی متوسط قیمت نیز که قبلا در تاریخ ١١ ام ماه بعد منتشر می‌شد در ٥ ام ماه بعد منتشر خواهد شد.
همچنین سعی شده است نتایج انتشاراتی همانند سال پایه قبلی بر اساس ١٢ بخش اصلی طبقه بندی COICOP منتشر شود تا قابلیت مقایسه بین المللی نیز داشته باشد. در برخی از بخش‌های ١٢گانه با توجه به اهمیت آن بخش در کشورمان، نتایج زیرگروه‌ها نیز آورده شده است که از جمله آن می‌توان به بخش خوراکیها و آشامیدنی‌ها و مسکن اشاره کرد. در بخش حمل و نقل نیز با توجه به اهمیت این بخش و اینکه عمده نتایج این بخش در دو حوزه کاملا متفاوت حمل و نقل عمومی و خرید وسال نقلیه قرار میگیرد که هر کدام متولی جداگانه‌ای دارد؛ برای رصد بهتر قیمت‌ها، طبق طبقه بندی COICOP در خروجی نتایج انتشاراتی سال پایه جدید، بخش حمل و نقل با سه زیر مجموعه خود یعنی، خرید وسایل نقلیه، استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی و خدمات حمل و نقل عمومی آورده شده است.
در پایان لازم میدانم از زحمات شبانه‌روزی همکاران پرتلاش خودم در مرکز آمار ایران و همچنین همکاران پرتلاش و زحمت کشمان در سازمان مدیریت و برنامه ریزی استانهای کشور که در چند سال اخیر در راستای تغییر سال پایه طرح‌های شاخص قیمت همکاری بسیار نزدیکی با مرکز آمار ایران داشته‌اند تشکر و قدردانی نمایم.