اقتصاد رفاه بهمثابه یکی از شاخههای اصلی علم اقتصاد درصدد تقویت بنیانهای مربوط به پروسه تصمیمسازی اجتماعی است. اقتصاد رفاه بهطور مشخص به شاخهای از علم اقتصاد گفته میشود که با استفاده از تکنیکهای اقتصاد خرد به ارزشیابی بهروزی اقتصادی افراد و کل جامعه در یک وضعیت خاص به نسبت یک وضع تعادلی، از حیث مقولات کارآیی و توزیع میپردازد.
اقتصاد رفاه بهطور مشخص با پارتو متولد گردید و بعدها با استخراج و تدوین قضایای اول و دوم از مباحث وی این شاخه از علم اقتصاد بسط یافت.
به منظور رتبهبندی سطح رفاه اجتماعی بر اساس نگرش ترتیبی، استفاده از منحنی لورنز و منحنی لورنز تعمیم یافته، پیشنهاد شده است. اما این روشها كیفی بوده و كمیتی را ارائه نمیكنند. به منظور برطرف نمودن این موضوع و نیز لحاظ نمودن ایدهها و دیدگاههای اقتصاددانان و سیاستمداران، تابع رفاه اجتماعی مطرح میشود.
آمارتیاسن اقتصاددان برجسته هندی و برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال ۱۹۹۸، یکی از مؤثرترین اقتصاددانانی است که در نیل مطالعات اقتصاد رفاه به سمت رویکردهای بینرشتهای و چندرشتهای مشارکت گستردهای نموده است. اما شاید آن وجهی از کار سن که موجب شده است تا آن را بهمثابه یک احیاگر در این عرصه مورد بازشناسی قرار دهند، درهمآمیختن دوباره فلسفه و اقتصاد است که منجر به پررنگ شدن بُعد ارزشی اقتصاد رفاه شده است.
سن با علم به کاستیهای رویکرد مطلوبیتگرا از یکسو و علم به موضوعیت رویکرد پیامدگرا در اقتصاد رفاه از سوی دیگر، به تبیین رویکرد نسبتاً میانه پیامدگراییِ جامعنگر روی آورد. سن متأثر از ایدههای اولیه و همیشگیاش در باب فقر، آزادی و… مطالعات بسیاری را در مورد موضوعات قحطی، توسعه کشورهای جهان سوم و… انجام داد و در این زمینه شاخصهای بسیاری را در زمینهی سنجش نابرابری اجتماعی ، مقایسه رفاه بین جوامع و… تدوین نمود. با اتکا بر این رویکرد، قدرت تبیینی سِن در نسبت با رویکردهای رقیب در توضیح این مسئله افزایش مییابد که چرا افزایش درآمدها در مواقع بسیاری منجر به بهبود توانمندی افراد و یا حس توسعهیافتگیِ ایشان نمیشود.
درواقع سن معتقد است برابر شدن درآمدها و سایر منابع مورد تأکید جریانهای مختلف حوزه عدالت و…، صرفاً از این حیث که به برابر شدن فرصتها و سپس توانمندیها کمک میکند، مهم است و از همین رو نمیتوان درآمد را بهعنوان تنها معیار در بحث سیاست اجتماعی مورد توجه قرار داد.
برای دریافت اطلاعات تکمیلی به فایل پیوست مراجعه نمایید.