افزایش ناگهانی قیمت محصولات مهم کشاورزی نظیر گوشت، تخم‌مرغ، لبنیات و محصولات مهم زراعی و باغی (مانند برنج، پیاز، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی و انواع میوه‌ها) که در چند سال اخیر، تعداد بیشتری از محصولات را شامل شده، اهمیت تولید به‌موقع آمار در بخش کشاورزی را بیش از پیش نمایان ساخت.

نگاهی به آمارهای تولید شده بخش کشاورزی در کشورهای توسعه‌یافته اهمیت انتشار سریع و به‌موقع آمار این بخش را مشخص می كند. بررسی های به عمل آمده نشان می دهد كه آمار کشتار دام و تولید شیر در اکثر کشورهای اروپایی به‌صورت ماهانه و در برخی کشورها مانند دانمارک، تولید شیر به‌صورت روزانه گزارش می‌شود. میزان تغییرات تولید محصولات زراعی و باغی در این کشورها با استفاده از روش‌هایی مانند تصاویر ماهواره‌ای و یا آمارگیری به روش نمونه‌های ثابت و مؤثر، پیش‌بینی می‌شود و برای برنامه‌ریزی و مدیریت عرضه و تقاضا در بازار مورد استفاده قرار می گیرد. در ایالات متحده آمریکا برای پیش‌بینی میزان تولید محصولات باغی و خشکبار، اطلاعات مورد نیاز را در بازه‌های ماهانه و به‌روش تلفنی یا اینترنتی گردآوری می‌کنند و میزان تولید هر محصول را در انتهای فصل رشد آن اعلام می‌نمایند.

آمارهای بخش كشاورزی در ایران توسط مرکز آمار ایران و وزارت جهاد کشاورزی تولید می‌شود. بیش از ۹۰ درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی به سه زیربخش زراعت و باغداری و دامداری اختصاص یافته است.

وزارت جهاد کشاورزی بخشی از آمارهای خود را از طریق براوردهای کارشناسی تولید می‌کند و هدف از تولیدشان عمدتاً بیان عملکرد است. این آمارها همه‌ساله در آمارنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی منتشر می‌شوند. همزمان با براوردهای كارشناسی برخی از طرح‌های آماری مانند نمونه‌گیری از محصولات زراعی در این وزارتخانه تا سال ۱۳۹۶ به‌صورت سالانه اجرا و نتایج آن منتشر می‌شد. با طراحی سامانه جامع پهنه‌بندی مدیریت داده‌های کشاورزی، که هدف آن ثبت اطلاعات بهره‌برداران کشاورزی و تولید آمار این بخش است، طرح آمارگیری محصولات زراعی در وزارت جهاد کشاورزی متوقف شد. اما از این سامانه نیز تا کنون گزارشی به‌جز تعداد بهره‌برداران ثبت‌نام‌شده استخراج نشده است.

مرکز آمار ایران آمارهای بخش کشاورزی را از طریق سرشماری یا نمونه‌گیری تولید می‌کند. مهم‌ترین اشکالات این آمارها تأخیر در انتشار (به‌موقع نبودن) و عدم تولید سالانه (بهنگام نبودن) است. به عبارت دیگر، هرچند آمارهای تولید شده از دقت زیادی برخوردارند، اما در زمان مناسب و به‌صورت سالانه تولید نمی‌شوند. بررسی آمارهای تولید شده در بخش کشاورزی نشان می‌دهد که فاصله بین گردآوری داده‌ها و انتشار نتایج در برخی موارد به ۶ ماه نیز می‌رسد. با توجه به این موضوع از ابتدای سال 1396 اقدامات مهمی به منظور انتشار به موقع نتایج آمارگیری های بخش كشاورزی شروع شده كه به برخی از آن ها اشاره می شود...

برای مشاهده متن كامل مطلب  به فایل پیوست مراجعه كنید.