طرح آمارگيري هزينه و درامد خانوار با قدمتي بیش از 50 سال از مهم‌ترين طرح‌هاي آماري مركز آمار ايران است. هدف كلي اين طرح، برآورد متوسط هزينه‌ها و درامد يك خانوار شهري و یک خانوار روستايي در سطح کشور و استان‌ها است. در سال 1402 تعداد خانوارهاي آمارگيري‌شده در اين طرح 19640 خانوار نمونه در نقاط شهری و 18243 خانوار نمونه در نقاط روستايي كشور بوده است.

نگاهي به اهم نتايج طرح درسال 1402 در مناطق شهري و روستايي نشان مي‌دهد كه:

- متوسط هزينه‌ی كل خالص سالانه‌ی يك خانوار شهري 2,065,250 هزار ريال بوده است كه نسبت به رقم مشابه در سال قبل 50.6 درصد افزايش نشان مي دهد. از هزينه‌ كل سالانه‌ی خانوار شهري 514,761 هزار ريال با سهم 24.9 درصد مربوط به هزينه‌های خوراكي و دخاني و 1,550,489 هزار ريال با سهم 75.1 درصد مربوط به هزينه‌هاي غيرخوراكي بوده است. در بين هزينه‌‌هاي خوراكي و دخاني، بيشترين سهم مربوط به هزينه‌ گوشت با سهم 24.7 درصد و در بين هزينه‌هاي غيرخوراكي بيشترين سهم با 56.5 درصد مربوط به هزينه مسكن، سوخت و روشنايي بوده است.

- متوسط درامد اظهار شده‌ سالانه‌ يك خانوار شهري 2,569,372 هزار ريال بوده است كه نسبت به سال قبل، 53.9 درصد افزايش داشته است. بر اين اساس در سال 1402 رشد متوسط درامد سالانه خانوارهاي شهري بیشتر از رشد متوسط هزينه كل سالانه است. منابع تامين درامد خانوارهاي شهري نشان مي‌دهد كه 29.8 درصد درامد از مشاغل مزد و حقوق بگيري، 16.9 درصد از مشاغل آزاد كشاورزي و غيركشاورزي و 53.3 درصد از محل درامدهاي غيرشغلي خانوار تأمين شده‌‌ است.

- مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1402 نسبت به سال 1401 نشان می‌دهد كه خانوارهاي استفاده كننده از تلویزیون رنگی از 97.0 به 97.1، جاروبرقی از 91.6 به 93.0، ماشین لباسشویی از 88.0 به 89.4، یخچال فریزر از 67.7 به 69.2، اتومبیل شخصی از 53.7 به 54.8، مایکروويو و فرهاي هالوژن‌دار از 12.9 به 15.2و ماشین ظرفشویی از 8.0 به 8.7 درصد تغيير يافته است.

- در سال 1402، عمده ترین نوع سوخت مصرفی 95.8 درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) بوده است.

- متوسط هزينه‌ كل خالص سالانه‌ يك خانوار روستایی 1,106,590 هزار ريال بوده است كه نسبت به سال قبل 40.3 درصد افزايش نشان مي‌دهد. از هزينه‌ كل سالانه‌ خانوار روستایي 437,694 هزار ريال با سهم 39.6 درصد مربوط به هزينه‌هاي خوراكي و دخاني و 668,896 هزار ريال با سهم 60.4 درصد مربوط به هزينه‌هاي غيرخوراكي بوده است. در بين هزينه‌هاي خوراكي و دخاني، بيشترين سهم مربوط به هزينه‌ گوشت با سهم 24.2 درصد و در بين هزينه‌هاي غيرخوراكي، بيشترين سهم با 35.7 درصد مربوط به مسكن، سوخت و روشنايي بوده است.

- متوسط درامد اظهار شده سالانه‌ يك خانوار روستایی1,492,926  هزار ريال بوده است كه نسبت به سال قبل 51.4 درصد افزايش داشته است. بر اين اساس در سال 1402 رشد متوسط درامد سالانه خانوارهاي روستایي بیشتر از رشد متوسط هزينه كل سالانه است. منابع تامين درامد خانوارهاي روستایی نشان مي‌دهد كه 30.2 درصد از مشاغل مزد و حقوق بگيري، 29.3 درصد از مشاغل آزاد كشاورزي و غيركشاورزي و 40.5 درصد از محل درامدهاي غيرشغلي خانوار تأمين شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1402 نسبت به سال 1401 نشان می‌دهد كه خانوارهاي استفاده كننده از اجاق گاز از 97.8 به 98.1، تلویزیون رنگی از 93.6 به 94.3، جاروبرقی از 69.4 به 71.6، ماشین لباسشویی از 60.5 به 62.6، یخچال فریزر از 54.8 به 56.9، اتومبیل شخصی از 37.1 به 37.7، مایکروویو و فرهاي هالوژن‌دار از 2.3 به 3.2 و ماشین ظرفشویی از 0.4 به 0.5 درصد تغيير يافته است.

- در سال 1402 عمده‌ترین نوع سوخت مصرفی مصرفی  80.7درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) و 8.7 درصد نفت سفید بوده است.

متوسط هزینه‌ها و درامد خانوار بر حسب استان

بررسي متوسط هزينه كل سالانه يك خانوار شهري نشان مي‌دهد كه استان تهران با 3,308,436 هزار ريال بيشترين و استان آذربایجان غربی با 1,074,951 هزار ريال كمترين هزينه را در سال 1402 داشته‌اند.

همچنين استان تهران با 3,818,600 هزار ريال بيشترين و استان سمنان با 1,577,584 هزار ريال كمترين متوسط درامد سالانه يك خانوار شهري را در سال1402 به خود اختصاص داده است.

بررسي متوسط هزينه كل سالانه يك خانوار روستايي نشان مي‌دهد كه استان بوشهر با 1,834,367 هزار ريال بيشترين و استان سيستان و بلوچستان با  589,409هزار ريال كمترين هزينه را در سال 1402 داشته‌اند.

همچنين استان مازندران با 2,407,119 هزار ريال بيشترين و استان سيستان و بلوچستان با 715,544 هزارريال كمترين متوسط درامد سالانه يك خانوار روستایی را در سال 1402 به خود اختصاص داده است.

خاطر نشان مي‌سازد كه نشريه این طرح به زودي در درگاه ملي آمار به نشاني www.amar.org.ir قابل دسترسي است.

برای مشاهده اطلاعات تکمیلی به فایل پیوست مراجعه کنید.