تحقیق و توسعه(R&D) فعالیتی است خلاقانه که به صورت نظام‌مند و مستمر جهت افزایش دانش بشری در زمینه‌های مختلف صورت می‌پذیرد و از این دانش برای اختراع یا طرح ایده‌های جدید استفاده می‌گردد. به منظور آگاهی از وضعیت تحقیق و توسعه در ایران و پس از مطالعات مقدماتی طرح آمارگیری از "کارگاه‌های دارای فعالیت تحقیق و توسعه" طراحی و از سال 1376 توسط مرکز آمار ایران و به‌صورت هر دو سال یکبار و سپس از سال 1388 تا 1393 (بجز سال 1391) سالانه و مجدداً از سال 1392 دو سالانه، به مرحله اجرا درآمده است. به منظور تبعیت از ملاک‌ها و معیارهای مشترک برای ارزیابی و سنجش و مقایسه بین المللی فعالیت‌های تحقیق و توسعه،  راهنمای فراسکاتی به عنوان رهنمودهای پیشنهادی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اروپا (OECD) به عنوان اصلی‌ترین مرجع مورد استفاده طراحان طرح بوده است. رهنمودهای مذکور تحت عنوان راهنمای فراسکاتی برای ارزیابی فعالیت‌های تحقیق و توسعه تجربی از جمله تعاریف و مفاهیم و تعیین شاخص‌های مرتبط با تحقیق و توسعه و راهکارهای گردآوری آمار و شناسایی و طبقه بندی و دامنه شمول عوامل دخیل در فعالیت‌های تحقیق و توسعه است.

اهم اقلام آماری منتج از طرح آمارگیری از کارگاه‌های دارای فعالیت تحقیق و توسعه عبارتند از: تعداد محققان (به تفکیک محقق(پژوهشگر)، دستیار محقق، تکنیسین و سایر کارکنان بخش تحقیق و توسعه)، اعضای هیأت علمی (به تفکیک مدرک تحصیلی) تعداد پروژه‌های تحقیق و توسعه (به تفکیک بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای)، هزینه‌های تحقیق و توسعه اعم از جاری و سرمایه‌ای می‌باشد. برخی شاخص‌های مرتبط با تحقیق و توسعه با استفاده از نتایج این طرح محاسبه می‌شوند از مهم‌ترین این شاخص‌ها می‌توان به "هزینه ناخالص داخلی برای R&D (GERD)" اشاره کرد که از شاخص‌های اصلی نشان‌دهنده جایگاه و روند وضعیت تحقیق و توسعه در یک کشور می‌باشد.

این مقاله به قلم آقایان یوسف بشیری رئیس گروه آمار های خدمات و سعید رضا قدرت كارشناس آمار های خدمات دفتر آمار های فرهنگی، بازرگانی و خدمات مركز آمار ایران می باشد. برای مشاهده متن كامل مقاله به فایل پیوست مراجعه كنید.