تشریح جزئیات تغییر سال پایه حسابهای ملی به سال" 1390" در گفت و گو با معاون اقتصادی و محاسبات ملی مرکز آمار ایران
جواد حسینزاده در گفت و گو با روابط عمومی مركز آمار ایران، تغییر سال پایه را فرآیند جایگذاری یک سال پایه جدید به جای سال پایه قدیمی جهت محاسبه محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت تعریف نمود.
وی گفت: بهمنظور محاسبه رشد اقتصادی لازم است اثر افزایش قیمت از محاسبات حذف شود که این فرآیند را محاسبه تولید ناخالص داخلی به قیمتهای ثابت مینامند. دراین فرآیند یک سال مشخص به عنوان سال پایه انتخاب میشود و قیمتهای آن سال مبنای ارزشگذاری محاسبات سالهای بعد قرار میگیرد.
حسینزاده دلایل تغییر سال پایه را به طور خلاصه تغییر الگوی محصولات تولیدی، بهبود تکنولوژی، ایجاد نوآوریها، تغییر الگوی مصرف و تغییر در قیمتهای نسبی برشمرد. وی افزود: تغییر در قیمتهای نسبی میتواند منجر به تغییر انتخابهای تولیدکننده و مصرفکننده شود که هر دو سمت تولید و مصرف را تحت تأثیر قرار میدهند. وی تأکید کرد، بهروزرسانی بهموقع سال پایه سبب میشود تغییرات الگوی فعالیتهای اقتصادی و ساختار قیمتها دیده شود. حسین زاده افزود: از آنجا که محاسبات سالهای گذشته مرکز آمار ایران بر پایه سال 1376 بوده و از سال 1376 تاکنون تغییرات بسیاری در ساختار اقتصاد ایران اتفاق افتاده است، لزوم بهروز کردن سال پایه بهمنظور ارائه تصویر دقیقتری از وضعیت اقتصادی احساس میشود.
وی اظهار داشت اگرچه بر مبنای توصیههای بینالمللی پیشنهاد شده است تغییر سال پایه هر پنج سال یکبار انجام شود، اما برخی از کشورها با کمتر و برخی با بیشتر از پنج سال فاصله بین دو سال پایه، به تغییر سال پایه پرداختهاند. حسین زاده در ادامه متذكر شد ،تفاوت در فواصل زمانی تغییر سال پایه در کشورهای مختلف به علل مختلفی از جمله در دسترس بودن دادهها، بهروز بودن آنها و وجود تغییرات معنیدار در ساختار اقتصاد بستگی دارد.
معاون اقتصادی و محاسبات ملی مركز امار ایران در ادامه تصریح كرد:براساس توصیههای بین المللی باید سالی به عنوان سال پایه انتخاب شود که درآن متغیرهای اقتصادی دارای ثبات بیشتری باشند. از آنجاكه تحولات آماری مهم از جمله تهیه جدول داده ستانده، اجرای سرشماری نفوس و مسکن و اجرای طرحهای شاخص قیمت نیز در مركز آمار ایران بر مبنای سال 1390 محاسبه شده است، لذا انتخاب سال پایه 1390 بهترین انتخاب برای کشور بوده است.
وی با یادآوری اینکه فرآیند و مراحل انجام تغییر سال پایه امری پیچیده و زمانبر است، در ادامه به مراحل این فرآیند که حدود دوسال در مرکز آمار ایران به طول انجامید، اشاره کرد و گفت: مطالعه روشهای محاسبات محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت، طراحی و اجرای طرحهای آماری (طرحهای قیمت، طرحهای ویژه حسابهای ملی، طرحهای جاری مرکز آمار، جمع آوری آمارهای ثبتی)، شناسایی و تعیین شاخصهای مناسب رشته فعالیتها، شناسایی منابع مورد نیاز تهیه شاخصها و تهیه و محاسبه شاخصهای مناسب تعدیلکننده، برخی از مراحل طی شده برای این منظور در مرکز آمار ایران بوده است.
وی همچنین به این نکته اشاره کرد که در محاسبات محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت سال 1390 از روش تعدیل دو جانبه استفاده شده است. حسین زاده تعدیل دو جانبه را روش توصیه شده مراجع بینالمللی ذكر نمود که در آن ارزش افزوده به قیمت ثابت از تفاوت ارزش ستانده و مصارف واسطه به قیمت ثابت بدست میآید.
گفتنی است در محاسبات ملی به قیمت ثابت سال 1390 مرکز آمار ایران از بهروزترین توصیههای بخش آماری سازمان ملل، نظام حساب های ملی 2008 (SNA 2008) و نظام طبقهبندی بینالمللی محصولات و رشته فعالیت¬ها (ISIC Rev4, CPC Rev2) استفاده شده است.
وی در انتها خاطر نشان کرد که سری زمانی حسابهای ملی سالهای 1390 تا 1395 براساس سال پایه 1390 جهت بهرهبرداری کاربران در درگاه ملی آمار قرار گرفته است.