علیرضا زاهدیان معاون طرح‌های آماری و آمارهای ثبتی مركز آمار ایران در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبكه دو سیما عنوان كرد:

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن سال 1395 جمعیت كشور به 79 میلیون و 926 هزار و 270 نفر رسید. نتایج سرشماری نشان داد در فاصله سال‌های 1390 تا 1395 به طور متوسط سالانه 950 هزار نفر به جمعیت كشور افزوده شده است كه در مقایسه با دوره قبل یعنی 1385 تا 1390 كه این رقم 930 هزار نفر در سال بود، افزایش امیدواركننده است.

نرخ رشد جمعیت از 1.29 به 1.24 كاهش یافته است البته آهنگ كاهش رشد جمعیت كندتر شده است زیرا اگر با همان روند قبلی پیش می‌رفتیم در حال حاضر نرخ رشد جمعیت باید به 1 یا حتی كمتر از یك می‌رسید.

تغییر سیاست‌های جمعیتی قطعاً تاثیر داشته است ولی اگر بخواهیم به صورت دقیق‌تر مشخص كنیم سهم تغییر سیاست‌ها چقدر بوده است و در كنار آن سهم تاثیر ورود متولدین دهه 60 به سن باروری و عبور از آن چقدر بوده است باید منتظر تحلیل نتایج تفصیلی سرشماری و اظهارنظر محققین باشیم.

ذكر این نكته لازم است كه برنامه‌ریزان كشور برای بررسی وضعیت جمعیت نباید تا این حد وابسته به نتایج سرشماری‌ها باشند كه هر 5 یا 10 سال یكبار اجرا شده‌اند. مركز آمار ایران برای اتصال پایگاه‌های اطلاعاتی كشور به پایگاه اطلاعات آماری كشور طرحی را تحت عنوان نظام جامع ثبت‌های آماری تهیه و به تصویب رسانده است. با اجرای این طرح خواهیم توانست آمارهای رسمی را هر 3 ماه یكبار و حتی ماهانه اعلام كنیم. تا شهریور ماه فرصت داریم كه آمارهای جمعیتی را براساس این طرح ساماندهی كنیم زیرا نتایج سرشماری به مرور زمان بهنگام بودن خود را از دست می‌دهند.

نتایج سرشماری 1390 نشان داد نرخ باروری كل 1.8 است كه طبق سیاست‌های كلی جمعیت حداقل باید به 2.1 برسد. بررسی‌های مركز آمار ایران نشان می‌دهد برای رسیدن به نرخ باروری 2.1 باید تعداد موالید به 000/600/1 تولد در سال برسد كه تعداد موالید در سال 1394 به رقم 000/570/1 رسید. بنابراین به نرخ باروری 2.1 بسیار نزدیك شده‌ایم در سال 1395 نیز تعداد موالید كمی كاهش یافت و به 000/530/1 رسید.

پیش‌بینی‌های مركز آمار ایران نشان می‌دهد اگر با نرخ باروری 1.8 پیش می‌رفتیم در فاصله سال‌های 1425 تا 1430 نرخ رشد جمعیت صفر را تجربه می‌كردیم ولی با توجه به این كه طی 5 سال گذشته تعداد موالید كشور روند افزایشی قابل توجهی داشته است این واقعه عقب‌تر خواهد افتاد و خوش‌بینی‌ها بیشتر شده است. در هر حال نرخ رشد جمعیت در سال 1430 بیشتر از نیم درصد نخواهد بود. البته كیفیت جمعیت چندان مطلوب نیست برای مثال بررسی‌های مركز آمار ایران نشان داد نرخ باروری برای خانوارهایی كه وضع مالی بهتری دارند پایین‌تر است. نرخ باروری مادران بی‌سواد بالاتر از نرخ باروری مادران باسواد است. نرخ باروری مادران دارای تحصیلات عالی حدود 1.2 است. در تهران نرخ باروری 1.4 در گیلان و مازندران 1.3 و در سیستان و بلوچستان3.5 بود نمی‌توان گفت وضع مالی تهرانی‌ها بدتر از سایر استان‌ها است و بنابراین نباید فقط عوامل اقتصادی را موثر دانست و عوامل فرهنگی نیز باید مورد توجه ویژه قرار گیرند.

اگر به برنامه‌ریزان بگوییم وضع فعلی جمعیت كشور بحرانی است مجبور خواهند بود به صورت ضربتی به اقداماتی از قبیل جایزه تولد روی بیاورند كه احتمال افزایش باروری در خانوارهای كم‌ درآمد و افزایش فقر را بیشتر می‌كند ولی فرصت پیش‌آمده این مجال را به كشور می‌دهد كه به عوامل فرهنگی بپردازند. در حال حاضر بسیاری از جوانانی كه شغل دارند، درآمد كافی دارند كمتر به فرزندآوری فكر می‌كنند و باید برای همراهی آن‌ها با برنامه‌های جمعیتی برنامه‌ریزی نمود.

برای شروع باید به جای جایزه تولد بر كاهش میانگین سن در اولین ازدواج كه برای مردان 27.4 و برای زنان 23 سال است تمركز كنیم.