دومین گردهمایی معاونان برنامه‌ریزی و مدیران كل آمار استانداری‌های سراسر كشور در سال 93، روز یكشنبه دوازدهم مرداد ماه در وزارت كشور برگزار شد. این گردهمایی با حضور مهندس فروزان مهر، معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت كشور، دكتر بخشنده، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد كشاورزی، دكتر عادل آذر رییس مركز آمار ایران و روسای سازمان‌های جهاد كشاورزی استان‌ها با محوریت اجرای سرشماری عمومی كشاورزی سال 93 و بررسی مسائل و ارائه راهكار در رابطه با آن برگزار شد. در ابتدای این نشست، معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت كشور بر همكاری و تعامل استانداری‌ها با مركز آمار ایران برای اجرای هرچه بهتر سرشماری عمومی كشاورزی تاكید نمود. مهندس فروزان مهر اظهار امیدواری كرد كه با این تعامل و همكاری همه جانبه، سرشماری موفقی در كشور برگزار شود.

رییس مركز آمار ایران نیز در ادامه نشست، با اشاره به سهم 11/7درصدی بخش كشاورزی ازتولید ناخالص داخلی كشور و18/3درصدی این بخش در اشتغال ، بر ضرورت و اهمیت اجرای سرشماری عمومی كشاورزی تاكید نمود.دكتر عادل آذر كلیه افراد و نهادهای نظام آماری كشور مرتبط با این سرشماری را مسئول و پاسخگوی صحت داده‌های سرشماری ذكر كرد و بر ضرورت همكاری آن‌ها با مركز آمار ایران برای تهیه داده‌های متقن تاكید نمود. وی داده‌های درست و متقن در سرشماری را مبتنی بر دو اصل مهم طراحی محتوای فرم ها و نحوه اجرا ذكركرد و افزود: ‌نهایت دقت در مركز آمار ایران برای تهیه فرم هایی كه قابلیت به دست آوردن دقیق ترین اطلاعات را داشته باشد،‌به كار رفته است. اما اصل دیگر برای به‌دست آوردن نتایج درست، ‌سازمان دهی اجرا است كه روسای سازمان‌های‌جهاد كشاورزی استان‌ها، معاونت برنامه‌ریزی و دفاتر آمار و اطلاعات استان‌ها نقش مهمی را در این زمینه ایفا می‌كنند.رییس مركز آمار ایران در ادامه سخنان خود،‌ از معاونان برنامه‌ریزی و مدیران كل آمار استان‌ها خواست تا با توجه به اهمیت تبلیغات و تنوع محصولات كشاورزی هر منطقه كه تبلیغات متنوعی را نیز می طلبد،‌ امر تبلیغات به صورت جداگانه به ویژه از طریق صدا و سیمای استان ها در هر استان اجرا گردد. وی مهمترین محورهای تبلیغات را فرهنگ سازی و اعتمادسازی در میان بهره برداران ذكر كرد.

در ادامه این نشست، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد كشاورزی، تنوع محصولات كشاورزی را از علل پیچیدگی سرشماری كشاورزی ذكر كرد و در ادامه گقت:‌ در دولت جدید علاوه بر نحوه تولید محصولات كشاورزی، نظارت و مدیریت تجارت محصولات كشاورزی نیز بر عهده وزارت جهاد گذاشته شده است كه این امر مستلزم داشتن داده های مختلف با قابلیت اتكای بالا است دكتر بخشنده، بر ضرورت به كار گرفتن روش‌های دقیق راستی آزمایی داده های سرشماری كشاورزی تاكید نمود و در ادامه اظهار امیدواری كرد كه نتایج سرشماری كشاورزی سال 93، به عنوان ‌داده‌های مفید و پایه ای برای برنامه ششم توسعه كشور و تحقق اقتصاد مقاومتی كه یكی از اركان آن امنیت غذایی جامعه است مورد استفاده قرار گیرد. وی در ادامه از روسای سازمان‌های جهاد كشاورزی استان‌ها خواست تا برای اجرای هر چه بهتر این سرشماری همكاری مطلوبی با مركز آمار ایران داشته باشند تا با مشاركت و هم‌افزایی هر چه بیشتر، سرشماری موفقی در كشور اجرا شود.

اجرای سرشماری عمومی كشاورزی سال 93 ایران همگام با برنامه جهانی سرشماری كشاورزی سازمان فائو

دبیر ستاد سرشماری كشاورزی سال 93 با اشاره به سهم قابل توجه بخش كشاورزی در اشتغال كشور و تولید ناخالص داخلی و با ذكر این نكات كه وظیفه تولید و تأمین غذای جامعه بر عهده بخش كشاورزی بوده و امنیت غذایی در گرو تولیدات كشاورزی است، اجرای سرشماری كشاورزی را ضروری ذكر كرد . مهندس غلامعلی خیری ضمن ارائه گزارشی از فعالیت‌های ستاد سرشماری كشاورزی 93، با اشاره به سهم 18/3 درصدی بخش كشاورزی در اشتغال كشور در سال 92 و سهم حدود 12 درصدی ارزش افزوده بخش کشاورزی از ارزش افزوده کل بخش‌های اقتصادی کشور در همین سال، بر اهمیت تولید داده های دقیق در این بخش تاكید نمود. وی هدف از اجرای سرشماری كشاورزی را تهیه چارچوب آماری برای طرح‌های نمونه‌گیری بین سرشماری‌ها، تهیه اطلاعات ساختاری و پایه‌ای از بخش كشاورزی كه در سطوح جغرافیایی كوچك (آبادیها) قابل ارائه باشد و فراهم كردن داده‌هایی ذكر كرد كه به عنوان محك (Benchmark) آمارهای جاری كشاورزی مورد استفاده قرار گیرند.

مهندس خیری، در ادامه اجرای سرشماری كشاورزی سال 1393 ایران را در راستا و هماهنگ با برنامه سرشماری كشاورزی 2010 سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد( فائو) ( world Programme for the Census of Agriculture 2010 ) ذكر كرد. وی افزود: یكی از منابع مورد استفاده برای طرح و برنامه سرشماری كشاورزی ایران كتاب «سرشماری كشاورزی 2010» است وبرای پی‌ریزی متدولو‍ژی سرشماری كشاورزی ایران از تعاریف و مفاهیم، طبقه‌بندی‌ها، روش‌ها و توصیه‌های كتاب مزبور استفاده شده است.

 دبیر ستاد سرشماری كشور همچنین انجام مطالعات اولیه در مورد سرشماری‌های گذشته در ایران و سایر کشورها، بررسی نیازهای آماری دستگاه‌ها، بررسی اقلام آماری و طراحی فرم‌ها و تهیه راهنماها، برنامه‌های ادیت و طراحی الگوهای استخراج نتایج طراحی فرم‌ها در قالب نرم‌افزار تحت وب و تبلت و طراحی روابط ادیتی در قالب نرم‌افزارهای تحت وب و تبلت را از جمله فعالیت‌های انجام شده برای سرشماری عمومی کشاورزی سال 93 ذكر كرد.

سرشماری از حدود 3/4 میلیون بهره‌برداری‌های كشاورزی

قائم‌مقام ستاد سرشماری و مسئول گروه تهیه طرح و آموزش سرشماری كشاورزی ، با اشاره به ماده 3 قانون مرکز آمار ایران كه بر اساس آن،‌ انجام سرشماری‌های عمومی و آمارگیری‌های نمونه‌ای در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی از وظایف مرکز آمار ایران است، تولید آمار و اطلاعات برای سطوح کوچک جغرافیایی، تولید آمار و اطلاعات در مواردی كه اطلاعات از نمونه‌گیری‌ها حاصل نمی‌شود از قبیل اطلاعات محصولات نادر، فهرست‌ بهره‌برداران كشاورزی و ...، اهمیت آمارهای تولید شده در سرشماری کشاورزی برای توسعه روستایی و تولید غذا و امنیت غذایی را از عوامل ضروری در اجرای سرشماری كشاوزری ذكر كرد.

دكتر نعمت ا... رضایی،‌ فعالیت‌های كشاورزی مورد نظر در این سرشماری را زراعت، باغداری، کشت گلخانه‌ای، پرورش دام (سبک و سنگین)، پرورش طیور به روش سنتی، پرورش زنبور عسل، پرورش کرم ابریشم و پرورش ماهی ذكر كرد و افزود: بهره‌برداری کشاورزی که واحد آماری در سرشماری عمومی کشاورزی است، به همه فعالیت‌های کشاورزی اطلاق می شود که تحت یک مدیریت واحد قرار دارد.وی روش اجرای سرشماری کشاورزی سال 1393را جمع‌آوری داده‌ها توسط مصاحبه ماموران آموزش دیده با بهره‌برداران کشاورزی(بهره‌برداران کشاورزی ساکن و غیرساکن و شرکت‌های رسمی و موسسه‌های دارای فعالیت کشاورزی) وثبت اطلاعات در فرم‌های الکترونیکی روی تبلت ذكر كرد. وی در ادامه مروری بر اقلام فرم‌های فهرست برداری و بهره برداران كشاورزی داشت. به گفته دكتر رضایی در این سرشماری، فهرست‌برداری از حدود هفت میلیون خانوار روستایی و شهرهای غیر منتخب ، وسرشماری از حدود 3/4میلیون بهره‌برداری‌های كشاورزی ، صورت خواهد گرفت.

در ادامه این نشست مسئولان گروه‌های فناوری اطلاعات، نظارت و ارزیابی، وسازمان دهی اجرا گزارشی از فعالیت‌های انجام شده توسط گروه های مربوطه را به حاضرین ارائه دادند.

مسئول گروه سازمان دهی اجرا ابتدا سازمان اجرایی سرشماری عمومی كشاورزی 1393 را برای حاضرین تشریح كرد. ذبیح اله قائمی ،‌در ادامه با اشاره به چارت تشکیلاتی استان گفت: ‌در شهرستان‌های دارای 1 و 2 مأمور وظایف کارشناس مسئول فنی بر عهده کارشناس مسئول شهرستان مجاور یا ستاد استانی می‌باشد و رده کارشناس مسئول در این شهرستان‌ها حذف می‌گردد. اما در استان قم به دلیل تک شهرستانی بودن، ستاد استان، وظایف ستاد شهرستان را بر عهده دارد. وی در ادامه نحوه اعتبارات استانی و زمان ابلاغ آن ها را به استان ها برای حاضرین تشریح كرد.

در ادامه مسئول گروه نظارت و ارزیابی سرشماری عمومی كشاورزی، اهداف اصلی نظارت سرشماری عمومی کشاورزی- 1393 را شناسایی مشكلات و موانع موجود در اجرای سرشماری در سطوح مختلف رده‌ها، تهیه‌گزارش‌های نظارتی مناسب در مقاطع مختلف برای تصمیم ‌گیرندگان و پوشش کامل شهرستان‌های کل کشور ذكر كرد. دكتر علیپور، در ادامه نظارت در سرشماری را در سه عرصه جذب نیرو، آموزش و عملیات میدانی ذكر كرد . به گفته دكتر علیپور داشتن حداقل مدرك تحصیلی لیسانس، داشتن سابقه نظارت، باتجربه بودن با هدف کمک بیشتر به رده‌های اجرایی و ستادی در استان‌ها، كسب حدنصاب نمره در دوره آموزشی حداقل 90 و آشنایی به زبان‌های بومی از شرایط انتخاب ناظران سرشماری است.

مسئول گروه فناوری اطلاعات سرشماری كشاورزی 1393 نیز،‌ به فعالیت‌های این سرشماری حوزه فاوا اشاره كرد. مهندس تهرانی، جمع‌آوری اطلاعات سرشماری با استفاده از ابزار الکترونیک (تبلت) برای اولین بار، طراحی و تولید سامانه یکپارچه جمع‌آوری داده‌ها (سیجاد)،اجرای بخشی از پردازش‌های مورد نیاز سرشماری در زمان ثبت داده‌ها توسط مامور،انتقال روزانه داده‌های جمع‌آوری شده از طریق بستر اینترنت به مرکز آمار ایران، کاهش خطا و افزایش سرعت جمع‌آوری داده‌ها و ارتقای کیفیت آن‌ها وثبت نام الکترونیکی رده‌های اجرایی در سرشماری را از جمله ویژگی های سرشماری عمومی كشاورزی 93 در حوزه فاوا ذكر كرد. وی در ادامه ضمن ارائه گزارشی در زمینه حوزه بندی ، تعداد حوزه ها را 5500 ذكر كرد كه 80 در صد آن روستایی و 20 درصد آن ، شهری است. وی از نهایی شدن حوزه بندی در 19 استان كشور خبر داد و در پایان ضمن تاكید بر اهمیت كیفیت حوزه بندی در اجرای سرشماری، از استان ها خواست تا برای تامین پهنای باند مناسب اینترنتی و پایداری شبکه هماهنگی‌های لازم را در استان انجام دهند.

گقتنی است سرشماری عمومی کشاورزی از 5 مهر الی 18 آبان سال 1393 در سراسر کشور از طریق مراجعه به بهره‌برداران کشاورزی و تکمیل فرم‌ها برای یكا یک بهره‌برداران انجام می‌شود. در ایران برای نخستین بار اجرای سرشماری کشاورزی با استفاده تبلت (Tablet) و بدون استفاده از کاغذ انجام می‌شود.

استفاده از تبلت به جای پرسشنامه کاغذی به عنوان یک نوآوری مهم در اجرای طرح‌های آمارگیری محسوب می‌شود. استفاده از تبلت  موجب افزایش دقت اطلاعات جمع‌آوری شده و كاهش زمان انتشار نتایج می‌گردد.