سرشماری ثبتیمبنا، گام مهم در كارآمدی هر چه بیشتر رصد سیاستهای جمعیتی است
رئیس مركز آمار ایران به مناسبت سیام اردیبهشتماه مصادف با «روز ملی جمعیت» در تقویم رسمی كشور گفت: رصد تحولات جمعیتی در جمهوری اسلامی ایران که با بازنگری جامع سیاستهای جمعیتی کشور در سالهای اخیر در قالب «سیاستهای کلی جمعیت» از اهمیت ویژهای برخوردار گردیده، ضرورت شناخت صحیح، دقیق و جامع از تغییرات و تحولات جمعیتی و عوامل مؤثر بر آن را مضاعف نموده است.
ایشان با تأكید بر نقش سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن و اطلاعات ثبت وقایع حیاتی در رصد تحولات جمعیتی، ارائه مستمر و بهنگام وضعیت شاخصهای مهم جمعیتی نظیر نرخ رشد جمعیت، ساختار سنی و تركیب جنسیتی جمعیت، نرخ موالید و نظایر آن را ضروری برشمرد و افزود: روند تغییرات شاخصهای جمعیتی ایران در طول زمان و همچنین مقایسه آن با میانگینهای جهانی و منطقهای و پیشبینی آینده تحولات جمعیتی ایران مبتنی بر فرضیات مورد قبول، امكان تصمیمگیری كارآمد و اثربخش را به سیاستگذاران و برنامهریزان میدهد و به آیندهپژوهان در ترسیم هر چه دقیقتر آینده تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی كمك شایانی مینماید.
وی افزود: در طول تاریخ دیدگاهها و بینشهای متفاوتی در ارتباط با موضوع «جمعیت» شکل گرفته و اقتصاددانان برجستهای جمعیت را عامل توسعه عنوان نمودهاند. مقام معظم رهبری نیز در بیانیه گام دوم انقلاب، مهمترین ظرفیّت امیدبخش کشور را نیروی انسانی مستعد و کارآمد با زیربنای عمیق و اصیل ایمانی و دینی دانسته و جمعیّت جوان را فرصت ارزشمند و ثروت عظیمی برای کشور برشمردهاند. همچنین ایشان در مَطلَع ابلاغیه سیاستهای كلی جمعیت، جوانی جمعیّت كنونی كشور را یك فرصت و امتیاز عنوان نمودهاند كه كارشناسان این فرصت طلایی را «پنجره جمعیتی» مینامند و البته این فرصت نیز دائمی نخواهد بود. در شرایط پنجره جمعیتی که سهم تولید کنندگان بیشتر از سهم مصرف کنندگان در کل جمعیت می شود، «سود جمعیتی» مثبت حاصل می شود که می توان تأثیر آن در رشد اقتصادی را نیز به صورت کمّی برآورد نمود.
ایشان با اعلام اینكه اكنون جمعیت كشور در حدود 83 میلیون و 500 هزار نفر است، ساختار سنی غالب در جمعیت كشور را میانسال ارزیابی نموده و خاطرنشان كردند: باید با اتخاذ سیاستهای منسجم و مدوّن، از هماكنون نسبت به برنامهریزیهای دقیق و متناسب با چالش سالمندی جمعیت اقدام نمود و مطابق با اولین بند سیاستهای كلی جمعیت، لازمهی توازن در تركیب سنی جمعیت كشور و پیشگیری از سالمندی مفرط جمعیت، ارتقای نرخ باروری به بالاتر از سطح جانشینی در جهت جبران كاهش نرخ رشد جمعیّت و نرخ باروری در سالهای گذشته است.
دكتر حسینزاده با اعلام اینكه آمار سالانه موالید در دو سال متوالی اخیر به میزان 120 هزار و 170 هزار رویداد کاهش یافته تأكید كردند: لازم است پژوهشهای جامعهشناختی علاوه بر تحلیلهای جمعیتشناختی در این زمینه با سرعت انجام و علل اصلی این پدیده اجتماعی به درستی روشن شود؛ چرا كه پیشبینیهای جمعیتی صورت گرفته در محتملترین حالت كه مورد اجماع كارشناسان در کمیته بخشی آمارهای جمعیت متشکل از نمایندگان دستگاه های اجرایی مرتبط، صاحبنظران دانشگاهی و جمعیت شناسان بوده، بیش از 101 میلیون نفر جمعیت تا سال 1430 را تأیید نمیكند كه از لحاظ ساختار سنی، ۱۹ درصد از این جمعیت نیز سالمندان بالای ۶۵ سال خواهند بود.
وی تأکید کرد: در سیاست های کلی جمعیت به ابعاد مختلف کیفیت جمعیت پرداخته شده که یکی از این ابعاد، توانمندسازی جمعیت در سن کار مطابق با بند 8 این سیاست ها می باشد. در کشور ما طبق آخرین آمار نیروی کار در سال 1398، در حدود 27 میلیون نفر از جمعیت 62 میلیون نفری در سن کار، در بازار کار مشارکت دارند که معادل 44.1 درصد نرخ مشارکت اقتصادی است. از سوی دیگر، از کل جمعیت فعال، 89.3 درصد شاغل بوده اند که این به معنی 10.7 درصد نرخ بیکاری در سال گذشته است. لذا با برنامه ریزی مناسب در جهت اجرایی نمودن این بند از سیاست های کلی جمعیت، زمینه استفاده بهینه از سهم 10.7 درصدی جمعیت فعال کشور و در پی آن، کاهش نرخ بیکاری و افزایش نرخ مشارکت بیش از پیش فراهم خواهد گردید.
گفتنی است پس از ابلاغ سیاستهای كلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری در 30 ام اردیبهشت ماه سال 1393، این روز به عنوان «روز ملی جمعیت» در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران ثبت گردید.