سمینار آموزشی– توجیهی برخط طرح آمارگیری هزینه و درامد خانوارهای شهری و روستایی سال ١٤٠٢، از تاریخ ٢٧ لغایت ٢٨ فروردین ماه به صورت بر خط در مركز آمار برگزار شد.
طرح هزینه و درامد خانوار قدیمی‌ترین طرح نمونه‌گیری مركز آمار ایران است كه از سال ١٣٤٢ تاكنون اجرا شده است. این طرح در سال ١٤٠٢ در مناطق شهری و روستایی ٣١ استان با تعداد ٤٠٩٦٨ خانوار نمونه اجرا می‌شود. در این طرح علاوه بر پرسش ریز اقلام هزینه و درامد خانوار، خصوصیات اجتماعی اعضای خانوار، وضع شغلی و مشخصات محل سكونت خانوار نیز پرسش می‌شود. این طرح از اردیبهشت ماه ١٤٠٢ لغایت فروردین ماه ١٤٠٣ ادامه خواهد داشت و نتایج آن در شهریور سال ١٤٠٣ منتشر خواهد شد.
آخرین نتایج این طرح مربوط به سال ١٤٠٠ است و اهم نتایج آن به شرح زیر می باشد:
متوسط هزینه كل خالص سالانه یك خانوار شهری ٩٢٥,٠١٧ هزار ریال بوده است كه نسبت به رقم مشابه در سال قبل، ٤٩ درصد افزایش نشان می دهد. از هزینه كل سالانه‌ی خانوار شهری ٢٤٦,٥٣٧ هزار ریال با سهم ٢٧ درصد مربوط به هزینههای خوراكی و دخانی و ٦٧٨,٤٨٠ هزار ریال با سهم ٧٣ درصد مربوط به هزینههای غیرخوراكی بوده است. در بین هزینههای خوراكی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه گوشت با سهم ٢١ درصد و در بین هزینههای غیرخوراكی بیشترین سهم با ٤٩ درصد مربوط به هزینه مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.
متوسط درامد اظهار شده سالانه یك خانوار شهری ١,١٢٤,٢١٧ هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل، ٥١ درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال ١٤٠٠، رشد متوسط درامد سالانه خانوارهای شهری بیشتر از رشد متوسط هزینه كل سالانه است. منابع تامین درامد خانوارهای شهری نشان میدهد كه ٣٢,٦درصد درامد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ١٦.٥درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و ٥٠.٩ درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.
مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال ١٣٩٩ نسبت به سال ١٤٠٠ ، نشان میدهد كه خانوارهای استفاده كننده از اجاق گاز از ٩٨,٩ به ٩٨.٨، تلویزیون رنگی از ٩٨.١ به ٩٧.٦، جاروبرقی از ٩١.٥ به ٩٢.١، ماشین لباسشویی از ٨٧.٣ به ٨٨.١، یخچال فریزر از ٧١.٩ به ٧٠.٨، اتومیبل شخصی از ٥٣.١ به ٥٣.٩ مایکروویو و فرهای هالوژن دار از ١٢.٤ به ١١.٩ و ماشین ظرفشویی از ٧.٦ به ٨.٣ درصد تغییر یافته است.
در سال ١٤٠٠، عمده ترین نوع سوخت مصرفی ٢/٩٥ درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) بوده است.
متوسط هزینه كل خالص سالانه یك خانوار روستایی ٥١٩,١١٩ هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل ٥٢,٤ درصد افزایش نشان میدهد. از هزینه كل سالانه خانوار روستای ٢٠٧,٠٣٤ هزار ریال با سهم ٤٠ درصد مربوط به هزینههای خوراكی و دخانی ٣١٢,٠٨٥ هزار ریال با سهم ٦٠ درصد مربوط به هزینههای غیرخوراكی بوده است. در بین هزینههای خوراكی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن با ٢٢ درصد و در بین هزینههای غیرخوراكی، بیشترین سهم با ٣١ درصد مربوط به مسكن، سوخت و روشنایی بوده است.
متوسط درامد اظهار شده سالانه یك خانوار روستایی ٦٣٧,١٣٢ هزار ریال بوده است كه نسبت به سال قبل ٥/٥١ درصد افزایش داشته است. منابع تامین درامد خانوارهای روستایی نشان میدهد كه ٣٣,٩ درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ٣١.٢ درصد از مشاغل آزاد كشاورزی و غیركشاورزی و ٣٥.٥ درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.
مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال ١٣٩٩ نسبت به سال ١٤٠٠ نشان میدهد كه خانوارهای استفاده كننده از اجاق گاز از ٩٨,٣ به ٩٨.٥، تلوزیون رنگی از ٩٥.٦ به ٩٥.١ جاروبرقی از ٦٧.٥به ٦٨.٩ ماشین لباسشویی از ٥٨.١ به ٥٩.٨، یخچال فریزر از ٥٢.٧ به ٥٥.٢، اتومیبل شخصی از ٣٤.١ به ٣٥.٩، مایکروویو و فرهای هالوژن دار از ١.٦ به ٢.١ و ماشین ظرفشویی از ٠.٤به ٠.٥ و درصد تغییر یافته است.
در سال ١٤٠٠ عمده ترین نوع سوخت مصرفی ٧٨,١ درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) و ١١.١ درصد نفت سفید بوده است.
متوسط هزینه‌ها و درامد خانوار بر حسب استان
بررسی متوسط هزینه كل سالانه یك خانوار شهری نشان میدهد كه استان تهران با ١,٣٧٦,٩٠٥ هزار ریال بیشترین و استان کرمان با ٥١٦,٢٠١ هزار ریال كمترین هزینه را در سال ١٤٠٠ داشته‌اند.
همچنین استان تهران با١,٥٩٨,٨٤٤ هزار ریال بیشترین و استان کرمان با ٧١١,٢٨٤ هزار ریال، كمترین متوسط درامد سالانه یك خانوار شهری را در سال ١٤٠٠ به خود اختصاص داده است.
بررسی متوسط هزینه كل سالانه یك خانوار روستایی نشان میدهد كه استان البرز با ٨٤٣,٢٩٤ هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با ٢٥٣,٥٨١ هزار ریال كمترین هزینه را در سال ١٤٠٠ داشته‌اند.
همچنین استان البرز با١,١٥١,١٢٣ هزار ریال بیشترین و استان سیستان و بلوچستان با ٢٥٧,٩٣٨ هزارریال، كمترین متوسط درامد سالانه یك خانوار روستایی را در سال ١٤٠٠ به خود اختصاص داده است.