بازار كار، نیروی انسانی و عوامل تولید كلمات كلیدی هستند كه در تمامی اعصار نقش موثری در ارتقای كیفی و كمی زندگی انسان‌ها داشته‌اند و موجبات ارتقاء جوامع را فراهم كرده‌اند. این عوامل به نوبه خود چالش‌هایی را برای صاحب منصبان ایجاد كرده‌اند كه اگر دولتمردان از آن به نحو مطلوب بهره گرفته باشند همانا موجبات توسعه سرزمینشان را فراهم كرده‌اند و در غیر این صورت كشورشان را به سمت اضمحلال و نابودی سوق داده‌اند. در بین این عوامل، نیروی انسانی نقش كلیدی را دارا میباشد كه در صورت تربیت صحیح و علمی می‌تواند، حوزه اشتغال را بارور كند و در نقطه مقابل منجر به بیکاری و مشکلات اقتصادی و اجتماعی شود. به سخنی دیگر، اشتغال و بیکاری از مهمترین شاخص‌های اقتصادی_اجتماعی در هر كشوری محسوب می شود كه از یکسو نشان دهنده وضعیت ركود یا رونق اقتصادی و از سوی دیگر نشان دهنده میزان تحرک، پویایی و سلامت یا بیماری یک جامعه است و افزایش و كاهش هر كدام از آنها به نوعی می‌تواند موجبات توسعه یافتگی و بالندگی یک كشور را در پی داشته باشد یا به عنوان تهدیدی برای مناسبات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی یک كشور محسوب شود. در این نوشتار می‌خواهیم به بررسی این مقوله در كشور بپردازیم. یکی از مواردی كه در این راستا به ما كمک می‌كند طرح آمارگیری نیروی كار است.
بررسی های انجام شده نشان می‌دهد كه برای رصد بازار كار در ایران به شاخص بیکاری و نرخ مربوط به آن توجه ویژه‌ای می‌شود. چنین موضوعی موجب خواهد شد كه تصویری واقعی از بازار كار كشور به دست نیاید و در عین حال، سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها مسیر درستی را در پیش نگیرد و در ادامه راه با مشکل مواجه شود. متخصصین و اندیشمندان بازار كار نیک می‌دانند كه باید شاخص‌های دیگری از بازار كار هم‌وزن و به مثابه نرخ بیکاری مورد توجه و بررسی قرار گیرد. زیراكه این شاخص به تنهایی نمی‌تواند بیانگر واقعی وضعیت بازار كار باشد. سازمان بین‌المللی كار نیز بر این موضوع صحه گذاشته و تاكید می‌كند برای بررسی بازار كار باید مجموعه‌ای از شاخص‌ها را در كنار هم دید. ، بنابراین شایسته است، در ارزیابی وضعیت اقتصادی كشور این مهم را در نظر گرفت. شاخص‌های مهمی كه برای ارزیابی بازار كار می توان از آنها بهره برد، عبارتند از: "نرخ مشاركت اقتصادی، نسبت وضع شغلی، اشتغال بر حسب بخشهای فعالیت اقتصادی، نرخ بیکاری، نرخ بیکاری جوانان، سهم جمعیت ،اشتغال دارای اشتغال ناقص زمانی و ... ". شایان گفت است، تمامی شاخص‌های نامبرده در كنار هم می‌توانند تصویر بهتری از بازاركار كشور ارایه داده و با كمک آنها ارزیابی مطلوبتری از بازار كار بدست آورد. در ادامه به برخی از آنها پرداخته می‌شود.همچنین اطلاع از نحوه جابجایی‌ها و جریانات وضع فعالیت (بین شاغلان، بیکاران و غیرفعالان ) نیز به رصد وضعیت بازار كار كمک شایان توجهی خواهد كرد. چنانچه آمد، این مجموعه از اطلاعات از طریق طرح آمارگیری نیروی كار در كشور قابل دسترسی است، طرح مذكور براساس استانداردهای مصوب سازمان بین‌المللی کار طراحی و از سال ١٣٨٤ به صورت فصلی در كشور اجرا و نتایج آن ارایه می‌شود كه در گفتار به آن پرداخته می‌شود. طرح آمارگیری نیروی كار در ماه میانی هر فصل به صورت نمونه‌ای با مراجعه به افراد ١٠ ساله و بیشتر حدود ٦١ هزار خانوار در مناطق شهری و روستایی ٣١ استان کشور اجرا و نتایج آن برای جمعیت ١٥ ساله و بیشتر ارایه می شود. در این گزارش به بررسی نتایج طرح آمارگیری نیروی کار پاییز ١٤٠٢ به صورت تفصیلی تر و از منظر جریانات بازار کاری پرداخت می شود...
برای مشاهده متن کامل به فایل پیوست مراجعه کنید.