1-مقدمه:

تورم یكی از موضاعات اساسی و متغیرهای كلیدی تأثیرگذار بر متغیرهای كلان اقتصادی است كه از دیرباز مورد بحث نظریه‌پردازان اقتصادی بوده است. بسیاری از اقتصاددانان بر این باور هستند كه تورم منشأ عدم ثبات اقتصادی است و كشورهایی كه با تورم بالا روبه‌رو هستند از بی‌ثباتی اقتصاد رنج می‌برند. باتوجه به تجربه تورم بالا در ایران در سال‌های متمادی و تحت تأثیر قرار دادن رفاه مصرف‌كنندگان و وضعیت فعالیت بنگاههای اقتصادی، مسئولین و سیاستگذاران اقتصادی در سال‌های اخیر تلاش كرده‌اند سیاست‌های پولی و مالی را به‌گونه‌ای تنظیم نمایند كه افزایش قیمت تحت كنترل قرار گیرد كه نتیجه آن، تورم تك رقمی در سال 1396 بوده‌است. هر یك از گروههای كالایی مصرفی خانوارها در تورم كل، سهم متفاوتی را داشته‌اند كه اطلاع از این سهم‌ها می‌تواند سیاست‌های ضد تورمی دولت و سیاستگذاران را هدفمند كند و همچنین می‌تواند راهنمای عمل خوبی برای دولتمردان در زمینه نظارت و كنترل قیمتی، شناسایی و اعطای یارانه به برخی اقلام خاص و ضروری و همچنین شناخت نقاط قوت و ضعف عملكرد دولت در برنامه‌های اقتصادی و... باشد. بنابراین در این گزارش، سهم گروه‌های مختلف از تورم كل كشور، تورم مناطق شهری و همچنین تورم مناطق روستایی در سال 1396 محاسبه و ضمن مقایسه با ضرایب اهمیت گروه در سبد مصرفی خانوار، مشخص شود، هر گروه چه میزان در تورم سهیم بوده‌اند.

 2-    سهم گروه‌های اصلی كالاها و خدمات سبد مصرفی خانوار از تورم كل كشور سال 1396 (100=1395)

طبق نتایج منتشر شده در سال 1396، شاخص كل كشور در این سال (بر مبنای100=1395) عدد 108.2 را نشان می‌دهد. درصد تغییر شاخص سال 1396 نسبت به سال 1395 (نرخ تورم کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای كل كشور در سال 1396) برای کل کشور برابر 8.2 درصد است. در جدول زیر نرخ تورم، ضریب اهمیت، سهم از تورم و رتبه تأثیرگذاری در نرخ تورم سال 1396 برای گروههای اصلی آورده شده است. ضریب اهمیت و تغییرات قیمت عوامل تعیین كننده سهم گروه از تورم كل می‌باشد. همانطور كه در جدول زیر مشاهده می‌شود، گروه "خوراكیها و آشامیدنی‌ها" بیشترین نقش را در تورم سال 1396 داشته است. ضریب اهمیت این گروه در سبد مصرفی خانوارها بعد از گروه "مسكن، آب، برق، گاز و سایر سوختها" در رتبه دوم قرار دارد كه این موضوع نشان‌دهنده افزایش قابل توجه قیمت "خوراكیها و آشامیدنی‌ها" در مقایسه با "مسكن، آب، برق، گاز و سایر سوختها" می‌باشد بطوریكه اثر افزایش قیمت "خوراكیها و آشامیدنی‌ها" بر عامل ضریب اهمیت گروه "مسكن، آب، برق، گاز و سایر سوختها" پیشی گرفته و باعث شده است تا گروه "خوراكیها و آشامیدنی‌ها" بیشترین سهم را در تورم سال 1396 داشته باشد. لازم است به این نكته اشاره شود كه برخی گروهها ممكن است از تورم بالایی برخوردار باشند اما با توجه به پایین بودن ضریب اهمیت این گروهها در سبد مصرفی خانوارها، سهم كمتری در تورم كل داشته باشند. با مشاهده اطلاعات مربوط به گروه "خوراكیها و آشامیدنی‌ها" مشخص است كه این گروه هم ضریب اهمیت بالایی در سبد مصرفی خانوارها داشته‌است (بعد از گروه "مسكن، آب، برق، گاز و سایر سوختها" در رتبه دوم قرار دارد) و هم از تورم بالایی در سال 1396 برخوردار بوده است كه هر دو این عوامل باعث شده این گروه بیشترین سهم را در تورم كل داشته باشد. با دقت در اطلاعات گروه "مسكن، آب، برق، گاز و سایر سوختها" مشاهده می‌شود كه تورم این گروه در بین گروهها در رتبه پنجم قرار دارد اما با توجه به بالا بودن ضریب اهمیت آن در سبد مصرفی خانوارها دومین سهم را در تورم كل داشته است. گروه "آموزش"، "تفریح و فرهنگ"، و "دخانیات" با وجود داشتن نرخ تورم نسبتاً بالا، سهم بسیار ناچیزی در تورم كل داشته است كه این موضوع در نتیجه پایین بودن ضریب اهمیت این گروهها در سبد مصرفی خانوارها می‌باشد. بنابراین آنچه در اینجا بیشتر جلب توجه می‌كند بالا بودن ضریب اهمیت گروه "خوراكیها و آشامیدنی‌ها" در سبد مصرفی خانوارهای كشور و همچنین نرخ تورم بسیار بالای این گروه در مقایسه با سایر گروهها و نهایتاً سهم بالای آن در تورم كل می‌باشد كه بایستی مورد توجه قرار گیرد...

این مقاله به قلم آقای حجت اكبریان كارشناس شاخص قیمت تولید كننده بخش كشاورزی دفتر شاخص فیمت‌ها است.برای مشاهده  متن كامل مقاله به فایل پیوست مراجعه كنید.