رییس مركز آمار یران در مراسم افتتاحیه ششمین كنفرانس بودجه ریزی بر مبنای عملكرد، این نوع بودجه ریزی را آخرین نظام بودجه ای در جهان ذكر كرد و در ادامه ضمن تبیین مفهوم بودجه ریزی بر مبنای عملكرد گفت: دو تفكر سیستمی و استراتژیك برای بودجه ریزی در یك سازمان اعمال می شود كه درتفكر سیستمی توجه به جزییات شده و با توجه به جزییات كل نگری می شود. در رویكرد استتراتژیك هم به هدف گذاری و برنامهریزی توجه می شود. در نظام بودجه ریزی بر مبنای عملكرد به تعامل این دو سیستم و اتصال این دو در قالب پول و بودجه توجه میگردد و در واقع در این نوع بودجهریزی كوچكترین فعالیت یك بنگاه كه در نهایت به پول و بودجه ختم میشود، هدف قرار میگیرد. دكتر عادل آذر كه به عنوان دبیر این كنفرانس سخنرانی كرد، در ادامه سخنان خود ضمن ابراز خرسندی از استقبال خوب مدیران و مسئولان بودجهریزی كشور از این كنفرانس، گفت: در محافل علمی و دانشگاهی و پایاننامههای دورههای دكترا و كارشناسی ارشد، توجه زیادی به موضوع بودجهریزی بر مبنای عملكرد شده است و از جنبه نظری ارائه جدیدترین مدلهای بومی در این زمینه در ایران، ما حصل كنفرانسهایی است كه در سال های قبل برگزار شده است. وی در ادامه از رو نمایی از نرم افزار بومی بودجهریزی بر مبنای عملكرد در این كنفرانس خبر داد.
در این كنفرانس كه از یازدهم خرداد ما به مدت 2 روز برگزار شد، دكتر محمدباقر نوبخت، معاون برنامهریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور، دكتر امین حسین رحیمی، رییس كل دیوان محاسبات كشور و دكتر برادران، معاون برنامهریزی و توسعه شهرداری مشهد دیگر سخنرانان مراسم افتتاحیه بودند. در این كنفرانس اساتید و صاحبنظران علوم مدیریت و بودجهریزی مقالات خود را در قالب پنج محور نقش بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در تحقق اقتصاد مقاومتی، معرفی تجربیات موفق در استقرار بودجه ریزی بر مبنای عملكرد، بودجه ریزی برمبنای عملکرد و حسابداری مدیریت ، بودجه ریزی بر مبنای عملکرد (PBB) و تعالی سازمانی وهمچنین نقش فناوری اطلاعات در بكارگیری سیستم بودجه ریزی بر مبنای عملكرد ارائه كردند.
بودجهریزی برمبنای عملكرد محور بودجه ریزی كشور در سال 1394
معاون برنامهریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور كه اولین سخنران كنفرانس بود، بااشاره به تاریخ 65 ساله برنامهریزی در كشور كه همواره توسعه را هدف قرار داده است افزود: ما در اصل برنامه برای كشور كمبودی نداریم ولیكن در تعیّن و اجرای برنامهها مشكل داریم و به همین دلیل است كه هنوز به توسعه یافتگی نرسیدهایم. دكترمحمد باقر نوبخت افزود: بودجه محمل دموكراسی و اراده عمومی به نحوه پرداخت پول در كشور است كه محل تخصیص آن نیز در مجلس است .وی در ادامه گفت: بحثهای نظری در زمینه بودجهریزی به حد كفایت در كشور وجود دارد اما امروز زمان عمل و اراده و فراهم آوردن بسترهای لازم برای عملیاتی كردن این نظریات است. معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور با بیان اینکه از مجلس ششم و از سال 80 تاکنون هر ساله بر عملیاتی شدن بودجه تاکید کردیم، گفت: این در حالی است که در قانون برنامه چهارم و پنجم نیز عملیاتیشدن بودجه مورد تاکید بود، اما هیچگاه موثر واقع نشد. با این وجود در سال 92 با تغییراتی که در معاونت برنامهریزی انجام شد ما از عملیاتیشدن بودجه استقبال کردیم معاون رییس جمهور در ادامه با اشاره به برخی موانع بودجهای و اعتبارات در كشور از جمله تحریمها گفت: زمانی كه امكان تخصیص بودجه در حد مصرف در كشور وجود ندارد، باید میران بهرهوری را بالا برد كه با این رویكرد بودجهریزی نه بر اساس افرایش بودجه كه بر اساس عملكرد باید صورت گیرد. وی همچنین بر نظارت بر بوجه ریزی اعم از نظارت قضایی و حتی نظارت غیر دولتی تاكید كرد و افزود: دولت باید در زمان ارائه لایحه بودجه به مجلس وضعیت موجود رابه نمایندگان تببین كرده و مجلس نیز روی اهداف كمی كشور بیشتر تمركز نماید. وی در پایان سخنان خود، بر این نكته تصریح كرد كه در سال 1394، بودجه ریزی در كشور و حتی وتدوین برنامه ششم نیر بر اساس بودجهریزی بر مبنای عملكرد انجام خواهد شد.
عدم اجرای بودجهریزی عملیاتی مهمترین مانع تحقق برنامههای توسعه
رییس دیوان محاسبات كشور نیز در ششمین کنفرانس بینالمللی بودجهریزی بر مبنای عملکرد با انتقاد ازمحققنشدن نظام بودجهریزی عملیاتی گفت: دستگاههای اجرایی کشور باید بدانند که چارهای جز اجرای بودجهریزی مبتنی بر عملکرد ندارند.
امین حسین رحیمی با بیان اینکه متاسفانه تاکنون ضرورت بودجهریزی عملیاتی در بین مسوولین احساس نشده است، گفت: شاید درآمدهای نفتی موجب شده که با ایجاد پشتوانهی مالی برای دولتها و دستگاههای اجرایی آنها، احساس خطری نسبت به کمبود منابع به وجود نیاید و به فکر عملیاتی کردن بودجه نباشند. رییس کل دیوان محاسبات کشور با اشاره به اینکه 80 درصد بودجه عمومی محقق شده کشور در سال 92 مربوط به هزینههای جاری است، گفت: این رقم بسیار وحشتناكی است که صرف حقوق و هزینههای جاری شده و رقمی را برای توسعهی زیرساختها باقی نگذاشته است.
آقای رحیمی عدم اجرای بودجهریزی عملیاتی را مهمترین مشکل در بودجهریزی ذكر كرد که در عدم تحقق برنامههای توسعه موثر است. وی با تاکید بر اینکه در کنار ضرورتهای اقتصادی، دولت هم مکلف به اجرای بودجهریزی مبتنی بر عملکرد است، ادامه داد: در سالهای قبل بارها و بارها بر این مورد تاکید شده تا اینکه از سال 83 به بعد در قانونهایی نظیر قانون بودجه، برنامهی چهارم، قانون مدیریت خدمات کشورزی و قانون برنامهی پنجم بودجهریزی عملیاتی اعمال شود، اما هیچگاه محقق نشد.
رییس کل دیوان محاسبات کشور همچنین به اقدام دولت یازدهم برای روی آوردن به بودجهریزی عملیاتی در سال 93 اشاره کرد و گفت: از آنجایی که دولت وقت کافی نداشت نتوانست این مهم را بهطور کامل اجرایی کند، چرا که برای دستیابی به بودجهریزی عملیاتی مقدماتی لازم است که میباید از قبل فراهم شده باشد.
وی ادامه داد: بیتردید اصلاح قوانین و مقررات دستوپاگیر کنونی و بازگذاشتن دست مدیران همچنین اصلاح شاخصهای کمی که بتواند میزان هزینه و درآمد را به درستی محاسبه کند از ضروریات اجرای بودجهریزی عملیاتی است.
بودجه ریزی بر مبنای عملكرد راهی به سوی اقتصاد مقاومتی
رییس كمسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی نیز كه سخنران مراسم اختتامیه كنفرانس بود، اقتصاد مقاومتی را ضرورت مقاومت در برابر فشار و زبادههای خواهیهای ذشمنان كشور ذكر كرد. حجت الاسلام والمسلمین دكتر مصباحی مقدم،با برشمردن برخی از آسیبهای بودجه ریزی در كشور، هدف از اقتصاد مقاومتی را شناخت و كاهش این آسیبها و ضعفها و عدم تكیه بر اقتصاد مبتنی بر نفت ذكر كرد. وی بر این نكته تصریح كرد كه یكی از آسیبهای اقتصادی كشور ناشی از بودجه ریزی بر مبنای چانه زنی است، لذا بودجه ریزی باید مبتنی بر عملكرد گردد. وی هدف از بودجهریزی عملیاتی را كاهش هزینهها ذكر كرد و در ادامه آن را ابزار ارزبابی دستگاهها، ارزیابی كارآیی دستگاهها، حركت به سمت كوچك سازی دولت و افزایش سهم تعاونیها در كشور بیان نمود. رییس كمسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی همچنین اصلاح مدیریت را یكی از آثار بودجهریزی عملیاتی ذكر كرد.
گفتنی است این كنفرانس با قرائت بیانیه پایانی و تقدیر از دستگاههای موفق در زمینه بودجه ریزی بر مبنای عملكرد به كار خود پایان داد.