همایش دو روزه کاربرد آمار در مدیریت و حکمرانی ار روز سه شنبه 21 آذر ماه1391، در دانشگاه تربیت مدرس  برگزار شد. در این همایش، اساتید و کارشناسان آمار ، مدیریت و برنامه ریزی کشور، در 4 نشست  تخصصی با عناوین" آمار و برنامه ریزی کلان"  با ریاست‌ آقای دکتر اکبر کمیجانی، "مدیریت مبتنی بر شواهد  و آمار"، با ریاست ‌آقای دکتر ابوالحسن فقیهی، "آمار و مدیریت سازمانی" با ریاست  آقای دکتر عادل آذر، و "آمار و مدیریت کیفیت" با ریاست ‌اقای دکتر علیرضا حسن زاده، به بررسی چالش‌های این حوزه‌ها  پرداختند. همچنین در این همایش سیزده مقاله ارائه شد و24 مقاله نیز در قالب پوستر در معرض دید شرکت کنندگان قرار گرفت. به گفته آقای علیرضا زاهدیان، دبیر همایش و سرپرست پژوهشکده آمار، این همایش در راستای بررسی مفهوم مدیریت بر مبنای آمار و شواهد برگزار شده است که در کنار مفاهیمی چون سواد آماری و آمار برای همه، به عنوان مفاهیم جدید درنظام حرفه‌ای و علمی آمار کشور  در سال‌های اخیر رایج شده است. وی مدیریت بر مبنای آمار را، مدیریتی مبتنی بر شواهد مستدل و محکم ذکر کرد و افزود: آمارهای رسمی، با توجه به گستردگی، تکرار و فراگیر بودن آن ها، بهترین منبع برای استفاده در برنامه‌ریزی‌های کشور است. همچنین بر اساس نظر داوران علمی همایش 3 مقاله با عناوین " آمار و توسعه پایدار، مطالعه شاخص عملکرد زیست محیطی(EPI ) ایران و جهان" از‌ آقای دکتر لطفعلی عاقلی، "ابعاد وشاخص‌های ارزیابی کیفیت داده‌های ثبتی" از ‌آقای دکتر کاوه کیانی " و بررسی میزان استناد به آمارهای رسمی در مجلات علمی، پژوهشی منتحب مدیریت "از‌آقای دکتر میثم لطیفی و 2 پوستر با عناوین "محاسبه مقادیر حقیقی سری زمانی در حساب های ملی و منطقه‌ای با استفاده از روش وزن-زنجیره‌ای" از‌آقای  محمد علی فنی و چشم انداز جمعیت ایران تا افق سال 1430 هجری شمسی از خانم الهام فتحی به عنوان مقالات و پوستر های برتر این همایش انتخاب شدند. 

حکمرانی نیکو مستلزم ایجاد نظام شفافیت،پاسخگویی،رقابت پذیری،تدبیر و کنترل است

آقای دکتر عادل آذر، رییس مرکز آمار ایران، اولین سخنران همایش با محوریت "ملاحظات اخلاقی در نظام آماری" بود. وی با اشاره با اهمیت آمار در مدیریت و برنامه ریزی و به ویژه،مدیریت بر مبنای شواهد و مدارک، ،هوشمندی رقابتی، چالاکی سازمانی، آینده نگری و پیش بینی، تصمیم‌گیری هوشمندانه و اقدامات مدبرانه را از الزامات و نیازمندی‌های رشد و بقا در هزاره سوم ذکر کرد. وی افزود: حکمرانی نیکو(Good Governance )مستلزم ایجاد نظام شفافیت،پاسخگویی، رقابت پذیری، تدبیر و کنترل است و در مجموع این نظام باید حکمت مدار و دانش بنیان باشد. آقای دکتر عادل آذر در ادامه، تحقق این امر را منوط به مدیریت و برنامه‌ریزی بر مبنای آمار و شواهد ذکر نمود و نظام آمارهای رسمی هر کشوری را نظامی بر پایه شواهد و مدارک مستدل خواند که  نهاد‌های‌های تصمیم‌گیری چون دولت و مجلس بر پایه آن عمل می کنند. به عبارت دیگر هر گونه تصمیم گیری بر مبنای تحلیل روند گذشته و شناخت وضع موجود با استفاده از آمار، شاخص‌ها، مدارک، مستندات معتبر و با توجه به هدف‌گذاری کمی برای آینده است. در چنین نظامی، تقاضا برای اطلاعات بهنگام، دقیق، متنوع از نظر اقلام آماری، نرخ‌ها، شاخص‌های مختلف و دارای پوشش جغرافیایی از سوی برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران افزایش می یابد.

ملاحظات اخلاقی، اکسیر نظام آماری است

رئیس مرکز آمار ایران در ادامه سخنان خود، با اشاره به قلمرو اخلاق در مدیریت گفت: ملاحظات اخلاقی اکسیر نظام آماری است. وی تمایل به بزرگنمایی برای جلب توجه مخاطبان، انعطاف پذیری  فنون آمار، تغبیر و تفسیر و توجیه ظاهراً علمی، استفاده غیر متعهدانه، عدم توجه به مفروضات و نایکسانی تعاریف و مفاهیم را از آسیب‌های اخلاقی نظام آماری ذکر نمود. وی همچنین به مسائل مرتبط با محرمانگی، عدم شفافیت و صراحت آماری، پیش داوری، تعصب، سوگیری و آمار دهی جهت دار با انگیزه های فردی و گروهی را  به عنوان مهمترین چالش‌های اخلاقی در حوزه آمار‌های رسمی معرفی كرد. آقای دکترعادل آذر در ادامه با اشاره به گفته‌های مقام معظم رهبری و تاکید ایشان بر استقلال و بی طرفی آمار ها از سلایق، جهت گیری‌های سیاسی و دولت ها ، نگاه اخلاقی به نظام آماری در کشور را  دارای وجه شرعی علاوه بر وجه قانونی ذکر نمود. رئیس مرکز آمار ایران همچنین در ادامه، با بیان این نکته که قانونی بودن و علمی بودن دو ویژگی اساسی فعالیت های مراکز آماری جهان است، به استراتژی‌های نهادی و پیشگیرانه مقابله با چالشهای اخلاقی نظام آماری از جمله تبیین هدف فعالیت‌های آماری و وفاداری بر آن، حرفه ای‌گرایی، استقلال، بی طرفی، شخصی نکردن فعالیت و قضاوت‌های حرفه‌ای و پایبندی به ارزش ها و اصول اخلاقی و همچنین تدوین برنامه های تربیتی و آموزشی اخلاق حرفه‌ای، پیش‌بینی مکانیزم‌های حفاظتی و قانونی برای کشف و مقابله و توسعه برنامه ها ویژه مواجهه با چالش‌های اخلاقی در سازمان ها از طریق هم اندیشی و حل مسئله به عنوان مواردی از استراتژی‌های پیشگیرانه اشاره نمود. آقای دکتر عادل آذر، در خاتمه سخنان خود با تصریح این نکته که مرکز آمار ایران همواره با رویکرد ملاحظات اخلاقی به تولید و نشر آمار پرداخته است، خاطر نشان کرد که از ابتدای تاسیس مرکز آمار ایران، حتی یک مورد شکایت از این مرکز گزارش نشده است.

نقش آمار در توسعه و پیشرفت، همانند نقش اکسیژن در حیات بشری است

حجت الاسلام والمسلمین حاج‌آقا ابوترابی، نایب رییس مجلس شورای اسلامی که از سخنرانان افتتاحیه همایش بود، نقش کلیدی آماردر حکمرانی نیکو،  توسعه و پیشرفت جوامع بشری را امری بدیهی ذکر کرد وگفت: نقش آمار در شتاب گرفتن حرکت جوامع به سوی پیشرفت‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، مانند نقش اکسیژن برای حیات بشری است. وی افزود: هرگونه کسب اطلاعات صحیح و درست برای برنامه‌ریز‌ی‌های کشور دارای دو بعد اساسی است. بعد اول آن، تولید آمار دقیق و صحیح است که در این بعد نقش مجامع دانشگاهی و علمی، نقشی حیاتی است و بعد دوم آن، مربوط به کاربران آمار در حوزه مدیریت و حکمرانی است که فاصله این دو بعد همانند فاصله بین دانش با فناوری است و باید در کم کردن هر چه بیشتر این فاصله تلاش نمود، چرا که افزایش آمار، اطلاعات و شواهد به معنی افزایش دانش است و این سطح دانش و اطلاعات است که می تواند سطح مدیریت را ارتقاء بخشد. نایب رییس اول مجلس در ادامه سخنان خود افزود: هیچ کدام از این دو بعد و به طور کلی هیچ عرصه‌ای از زندگی انسان نمی‌تواند از اخلاق تهی باشد و اخلاق نقش کلیدی در همه عرصه‌های زندگی دارد. وی با تصریح این نکته که اخلاق در یک انسان دین مدار تجلی می یابد و فطرت بشر نیز او را به اخلاق فرا می خواند، افزود: دانش در کنار اخلاق نقش خود را ایفا می کند.چرا که اخلاق منشا تحول است و اخلاق حرفه‌ای رمز موفقیت هر مدیری است.

نامگذاری سال 2013 به سال جهانی آمار

آقای دکتر محمد زاده ، رییس انجمن آمار ایران، در سخنرانی خود در همایش کاربرد آمار در مدیریت و حکمرانی، آمار را لازمه توسعه مبتنی بر دانایی در کشور ذکر کرد. وی افزود: کلیه برنامه‌ها و تصمیم‌گیری‌ها باید براساس فنون علمی اجرا شود و در این راستا هر فرد فعال در نظام آماری کشور در امر تولید، نشر، به کارگیری و فرهنگ سازی در زمینه آمار باید به گونه ای عمل نماید که حاصل آن استفاده هرچه بهتر، بیشتر و صحیح تر از علم آمار به منظور افزایش کار‌آیی و اثر بخشی آن‌ها در توسعه کشور اسلامی باشد. وی خاطر نشان کرد که سال 2013، سال جهانی آمار نامگذاری شده است و هدف از این نامگذاری، افزایش آگاهی جامعه در رابطه با قدرت و میزان نفوذ آمار در زمینه‌های مختلف زندگی است. همچنین آموزش فکری جامعه به ویژه جوانان در زمینه سواد حرفه ای آمار و استفاده از خلاقیت در آمار و احتمالات از اهداف این نامگذاری است. وی افزود: مناسبت‌های مختلف آماری مانند روز آمار می‌تواند در توسعه علوم آماری و افزایش آگاهی جامعه، فرصت خوبی فراهم نماید .دكتر محمد زاده همچنین از برنامه‌ریزی انجمن آمار برای بزرگداشت سال جهانی آمار با همکاری مرکز آمار ایران، پژوهشکده آمار و دستگاه‌های اجرایی خبر داد. رییس انجمن آمار ایران، همچنین برگزاری مسابقات دانش آموزی، بررسی مشکلات آموزش آمار در دانشگاه‌ها، ایجاد کار آفرینی برای دانش آموختگان رشته آمار، حمایت از انجمن های آمار، انتشار کتب علمی آمار، تولید برنامه‌های همگانی آمار برای رسانه‌ها، راه‌اندازی سایت همگانی آمار، جذب استعداد‌های برتر به رشته آمار و تربیت نیروی‌های متخصص دانشگاهی در علم آمار را از برنامه‌های ستاد بزرگداشت سال جهانی آمار ذکر کرد.

برنامه ریزی مبتنی بر شواهد ، محور برنامه های جمعیت و سلامت صندوق جمعیت سازمان ملل متحد

آقای هوکلی اوز، نماینده صندوق جمعت سازمان ملل متحد در ایران نیز در سخنرانی خود، به رویکرد صندوق در رابطه با مدیریت مبنتی بر شواهد و آمار اشاره كرد. به گفته اقای هولکی اوز، تمرکز صندوق بر این موضوع، رسیدن به اهدافی است که در سال 1994 در قاهره در كنفرانس بین المللی جمعیت و توسعه( ICPD ) تعیین شده است که طی آن اهمیت داده برای توسعه خط مشی و برنامه، اجرا، پایش  و ارزیابی به وضوح روشن شده است. هر چند، طی 7 سال گذشته، رویکرد جدیدی شامل مدیریت بر مبنای نتایج (RBM) و برنامه ریزی بر مبنای شواهد نیز در مرکز توجه برنامه ریزی‌های سازمان ملل و صندوق جمعیت سازمان ملل متحد قرار گرفته است. وی همچنین بر این نکته تاکید نمود که شواهد و مدارک مستدل نقش غیز قابل انكار در تصمیم‌گیری‌ها دارند و مدارک و شواهد معتبر به ویژه در حوزه‌های جمعیت و سلامت، در برنامه‌ریزی، سیاستگذاری، اجرا، پایش و ارزیابی موفق، امری بنیادی و اساسی هستند. آقای هولكی اوز همچنین بر این نکته اشاره کرد که اگرچه داده با كیفیت، برای تصمیم‌سازی درست ضروری است اما در عمل، به كارگیری داده‌های معتبر و استفاده از رویکرد مدیریت مبتنی بر شواهد در برنامه‌ریزی‌ها نیازمند دانش و مهارت حرفه‌ای است.دکتر هولکی اوز همچنین از حمایت صندوق از دولت‌ها در تولید داده و اطلاعات برای برنامه‌ریزی توسعه و مهم‌تر از آن، استفاده از این داده‌ها در این زمینه خبر داد. وی خاطر نشان کرد كه در طی اجرای پنجمین برنامه توسعه کشوری و براساس نتایج ارزیابی برنامه‌های قبلی، ظرفیت‌های فنی و تجهیزاتی برای تولید، تحلیل و محاسبه داده ها و اطلاعات در حوزه جمعیت و سلامت در ایران به شدت افزایش پیدا کرده است. وی در پایان سخنان خود توجه حاضرین در همایش را به این نکته جلب کرد که ترویج برنامه‌ریزی بر مبنای شواهد نه تنها در حوزه جمعیت و سلامت، بلکه در جنبه‌های مختلف توسعه اقتصادی و اجتماعی نیز ضروری است.