همایش نیم قرن با اقتصاد خانوار 26 و 27 بهمن ماه توسط مرکز آمار ایران ، پژوهشکده آمار و صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در تالار شهید مطهری دانشگاه تربیت مدرس برگزارشد.

در این همایش که با هدف شناسایی و معرفی هر چه بیشتر ابعاد طرح آمارگیری از هزینه و در امد خانوار برگزار شده بود، بررسی جنبه های مختلف طراحی، اجرا، تجزیه و  تحلیل یافته ها و نتایج با مشارکت اندیشمندان و متتخصصان حوزه اقتصاد کشور همچون آقایان حسینی معاون برنامه ریزی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری،‌ دکتر پژویان رییس شورای رقابت، دکتر نیلی محقق برجسته علم اقتصاد  و دکتر دکتر جواد صالحی اصفهانی استاد دانشگاه پلی‌تکنیک ویرجینیا به همراه ده‌ها کارشناس حوزه آمار و اقتصاد از دانشگاه‌ها و نهاد‌های کشور صورت گرفت.

فرایند تولید آمار های اقتصاد خانوار و داده های طرح، شاخص ها، روند ها و عوامل موثر بر توزیع درآمد ، رفاه و فقر، ویژگی های اجتماعی، فرهنگی و جمعتی خانوار و الگوی مصرف خانوار، اقتصاد کلان و اقتصاد خانوار ، محور های همایش فوق را تشکیل می‌دادند.

شایان ذکر است طرح هزینه ودر آمد خانوار، از سال 1342 در مناطق روستایی و از سال 1347 در مناطق شهری به اجرا در آمده است و هدف کلی از این طرح، آمارگیری هزینه و درآمد خانوار، برآورد متوسط هزینه  و درآمد یک خانوار شهری و یک خانوار روستایی در سطح کشور و استان است.

آقای قائمی معاون طرح های آماری و آمار های ثبتی مرکز  آمار ایران و دبیر همایش ، در افتتاحیه این همایش، ‌طرح هزینه ودر آمد خانوار را یکی از مهمترین طرح های اجرا شده در مرکز آمار ایران ذکر کرد که بیش از 40 سال سابقه اجرا در کشور دارد. همچنبن دکتر مجتهد  استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و رییس کمیته علمی این همایش ضمن تاکید بر اهمیت جایگاه مرکز آمار ایران در برنامه‌ریز‌ی‌های اقتصادی و اجتماعی کشور از طریق اجرای طرح های سرشماری،  هزینه ودرآمد خانوار و حسابهای ملی افزود: نتایج طرح هزینه و در امد خانوار می‌تواند برای تعیین خط فقر، روند نغییرات مصرف خانوارها، روند محاسبات ملی و ارزیابی اقدامات انجام شده در اقتصاد خانوارهای کشور، مورد استقاده قرار گیرد.

همچنین به گفته رییس کمیته علمی همایش، از بین 16 مقاله ارسالی برای دبیرخانه همایش، 45 مقاله انتخاب شده است که 16 مقاله برای چاپ و سخنرانی، 15 مقاله برای چاپ پوستر و 12 مقاله برای ارائه پوستر در نظر گرفته شده است.

برنامه پنجم، برنامه مسئله محور

آقای حسینی معاون برنامه‌ریزی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت رهبردی ریاست جمهوری ازدیگر سخنرانان افتتاحیه بود که به تدوین برنامه پنجم توسعه اشاره نمود. وی با با شاره به این نکته که برنامه پنجم، دهم بهمن ماه توسط رییس جمهور ابلاغ شده است،گفت:‌مهمترین انتظارات از برنامه های توسعه، تطابق نیازهای نامحدود با منابع محدود‌ و جلوگیری از اتلاف انرژی و منابع و صرفه جویی در زمان است. وی افزود:‌ از سال 86 متخصصان کشور برای تدوین و راهبری برنامه پنجم فعالیت می کنند که محور اصلی تدوین برنامه بر اساس حل مسائل و مشکلات موجود در کشور بوده و به عبارت دیگر برنامه پنجم برنامه مسئله محور است.

وی ادامه داد: بر اساس سند چشم انداز، تا سال 1404 ایران می بایست قدرت اول اقتصادی در منطقه گرددکه در حال حاضر رقیب اصلی ایران ترکیه است و پیشی گرفتن از این کشور مستلزم رشد اقتصادی متوسط 8 درصدی است که نیازمند تجهیزات و منابع و بودجه ای در حدود 1000 میلیارد دلار در طول مدت 5 سال است.

معاون برنامه ریزی معاونت برنامه‌ریزی ونظارت ریاست جمهوری، در ادامه سخنرانی خود به بیان ویژگی‌های ممتاز برنامه پنجم توسعه پرداخت.توجه به بهبود فضای کسب و کار، مهیا کردن فضای رقابت‌پذیری و گسترش حضور بخش خصوصی از جمله تاسسیس بانکها و دانشگاه های خصوصی و همچنین گسترش سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بخش اقتصاد کشور از جمله ویژگی های ممتاز برنامه پنجم به گفته آقای حسینی است.

همچنین یکپارچه سازی بیمه و سامان دهی تعرفه های پزشکی، در بخش اجتماعی وترویج الگوی ایرانی- اسلامی و باور های مذهبی در بخش فرهنگ از دیگر ویژگی های برنامه پنجم است.

تکلیف مرکز آمار در برنامه پنجم به خوبی روشن شده است

آقای حسینی با اشاره بر دقت عمل وزمان بر بودن تدوین برنامه پنجم و بررسی آن در کمسیون های مجلس شورای اسلامی و تاکید براین نکته که آمار پایه و اساس برنامه ریزی است، گفت:‌ تکلیف مرکز آمار در برنامه پنجم به خوبی روشن شده است و مرکز آمار ایران مرجع رسمی تولید و انتشار آمار در کشور بوده و استاندارد های تولید آمار درتمامی نهاد های کشور باید مورد تایید  این مرکز باشد.

وی در پایان سخنرانی خود با اشاره بر موضوع همایش و اهمیت طرح هزینه و در آمد خانوار، این طرح را پایه اصلی طرح جمع آوری اطلاعات اقتصادی کشور و هدفمندی یارانه ها ذکر نمود.

حضور پررنگ اساتید حوزه اقتصاد در همایش

دکتر پژویان رییس شورای رقابت در سخنرانی خود در اولین روز همایش، طرح هزینه ودر آمد خانوار را مهمترین طرحی ذکر کرد که اطلاعات بودجه خانوار را در چارچوب سیستم تقاضا در اقتصاد خرد بیان می‌کند. وی افزود: نتایج این طرح همواره به واقعیت نزدیک بوده است و می‌تواند به عنوان پایه اصلی برنامه‌ریزی ها اسفاده شود. وی ادامه داد: از مهمترین کاربرد های این طرح شناخت رفتار های مصرف کننده است چون نتایج آن قابلیت تفکیک دشته ودر شرایط کفایت آماری اطلاعات بسیار گسترده‌ای از اقتصاد خانوار می‌تواند ارائه کند.

 هدفمندی یارانه ها و خط فقر نیز، موضوع اصلی بسیاری از مقالات ارائه شده توسط محققان برجسته اقتصادی کشور در همایش را تشکیل می‌داد.

دکتر نیلی استاد اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف به اثرات کوتاه مدت و بلند مدت یارانه های نقدی در کشور پرداخت. وی در این همایش ضمن ارائه مقاله‌ای  با موضوع «پیامدهای تحلیلی به‌کارگیری معیارهای جایگزین در طبقه‌بندی دهک‌های هزینه خانوار» گفت: روش دهک‌بندی خانوارها بسیار مهم است و از آن جا که نتایج دهک‌بندی با معیار سرانه با دهک‌بندی بر‌اساس هزینه کل با یکدیگر متفاوت است بنابراین انتخاب‌ معیار دهک‌بندی تاثیر بسزایی در نتیجه گیری خواهد داشت.
 دکتر نیلی یکی از کاربردهای اطلاعات بودجه خانوار را طبقه‌بندی وضعیت خانوارها عنوان کرد که معمولا به صورت دهک‌های درآمدی مطرح می‌شود. وی افزود: براساس شیوه متداول دهک‌بندی خانوارها به لحاظ بعد خانوار، خانوارهای فقیر خانوارهای کوچک‌تری هم هستند. به عبارت دیگر خانوارهای کم‌درآمد، خانوارهایی با بعد کوچک هستند.

 همچنین دکتر جواد صالحی اصفهانی استاد دانشگاه پلی‌تکنیک ویرجینیا در دومین روز از همایش به ارائه مقاله‌ای در زمینه «رفاه اقتصادی و برابری از نظر آمار هزینه و درآمد خانوار» پرداخت.دکترصالحی اصفهانی با اشاره به‌ اینکه جامعه‌ای که تحرک دارد رفاه بیشتری دارد، اضافه کرد: در جامعه‌ای که تحرک اجتماعی نداشته باشد، ناعدالتی در یک نسل به نسل‌های دیگر هم منتقل می‌شود به عبارت دیگر چنانچه اصل عدم تبعیض رعایت شود، ضریب جینی به شدت کاهش می‌یابد‌.
وی در بخش دیگری از سخنان خود اصل آموزش را در رفاه فرزندان بسیار موثر دانست و تصریح کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد هرچه درآمد خانوار بیشتر بوده تحصیلات و سرمایه‌گذاری روی آموزش فرزندان بیشتر شده و تحصیلات پدر و مادر روی افزایش سطح تحصیلات فرزندان تاثیر بسزایی دارد‌.  دکتر صالحی اضافه کرد‌: اندازه گیری رابطه بین درآمد و دریافت کالری رابطه بسیار نامطمئنی است؛ چرا که کسانی که در دهک‌های پایین هستند معمولا کالری کمتری دریافت می‌کنند، اما کسانی هم هستند که در دهک‌های بالاتر قرار دارند و از کالری پایین استفاده می‌کنند‌. بنابراین توزیع درآمد به شرط کالری، اشتباه ‌ایجاد می‌کند و نباید به آن اتکا کرد‌.

انتخاب 3 مقاله و 3 پوستر برتر در اختتامیه همایش

همایش 2 روزه نیم قرن با اقتصاد خانوار با برگزاری یک میز گرد تخصصی با حضور آقایان زاهدیان رییس پژوهشکده آمار، قائمی معاون طرحهای آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران و دبیر همایش، علیپورمعاون اقتصادی و محاسبات ملی مرکز آمار، حکیمی پور مدیر کل دفتر استاندارد ها و نظارت بر طرح های آماری، نور اللهی مدیر کل دفتر جمعیت، نیروی کار و سرشماری و دکتر مجتهد، رییس کمیته علمی همایش و همچنین خانم قصوری کارشناس مسئول طرح هزینه و درامد خانوار مرکز آمار ایران ، با بحث و برررسی پیرامون طرح هزینه و در آمد خانوار و آسیب شناسی آن و همچنین انتخاب 3 مقاله و 3 پوستر ارائه شده در همایش به پایان رسید.

 "معرفی رفتار و الگوی مصرفی کل کشور" توسط نارسیس امین رشتی و ابراهیم صیامی عراقی، "تغییرات الگوی هزینه خانوارهای شهری در گذر زمان" توسط دکتر زهرا قهرودی، دکتر علیپور و ندا مصطفوی و "برآورد تابع مصرف بلند مدت اقتصاد ایران(1386-1353 )" توسط دکتر ایوب فرامرزی،حمید رضا جمیاری و شراره احمدی به ترتیب به عنوان 3 مقاله بر تر در این همایش انتخاب شدند.

همچنین "خوشه بندی استان های کشور با استفاده از منطق فازی بر اساس طرح آماگیری هزینه و در آمد خانوار شهری در سال 1388" توسط فریبا سادات هاشمی و افسانه یزدانی، "امکان سنجی پیش بینی اطلاعات هزینه خانوار های کشور" توسط مریم شفیعی و همچنین" طبقه بندی استان های کشور بر حسب رفاه خانوار های شهری با استفاده از معیار های فقر سال 1387" توسط قدرت طاهری، فریده باقری،  محمد رضا انصاری و مامک ضیایان به عنوان 3 پوستر بر تر در همایش فوق انتخاب گردیدند.