اشتغال و بیکاری، از جمله موضوع‌های اساسی اقتصاد هركشوری است، به‌گونه‌ای كه افزایش اشتغال و کاهش بیکاری، به‌عنوان يكی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع تلقی می‌شود. نرخ بیکاری يكی از شاخص‌های اصلی بازار کار  است كه برای ارزيابی شرايط اقتصادی کشور مورد استفاده قرار می گيرد. در گذشته، نيازهای آماری بخش نيروی کار در كشور از طرح‌های آماری جمعيتی مركز آمار ايران و طرح‌های نمونه‌گيری وزارت كار و امور اجتماعی تأمين می شد.

 علاوه بر اين، سرشماری های عمومی نفوس و مسكن سال‌های 1335، 1345، 1355، 1365 و 1375 همواره حاويی اطلاعاتی در زمينه‌ی‌ شاخص‌های اشتغال و بيكاری بوده است.

از آن‌جا كه هدف كلی آمارگيری های نمونه‌ای نفوس، دست‌يابی به شاخص‌‌های نيروی­ كار نبوده و هم‌چنين با توجه به فاصله‌ی‌ زمانی ده‌ساله بين اجرای سرشماری ها، اين منابع قادر به پاسخ‌گويی كامل نيازهای برنامه‌ريزی در زمينه‌ی شاخص‌های ‌نيروی­ كار نبوده‌اند.

 از سال 1376 اطلاعات بازار کشور از طریق طرح "آمارگيری از ويژگي‌هاي اشتغال و بيكاری خانوار" حاصل می شد که به منظور بهبود كيفيت و انطباق بيش­تر با مفاهيم بين‌المللی به­ ويژه سازمان بين‌المللی كار، مورد بازنگری قرار گرفت. بدین صورت که از سال 1380، پژوهشكده‌ آمار بنا به درخواست مركز آمار ايران، طرح آمارگيری نيروی كار را به ‌منظور دقت بيش‌تر در دست‌يابي به شاخص‌های نيروی كار تهيه نمود تا به صورت طرح فعلی و با عنوان "طرح آمارگيری نيروی كار" به اجرا در آيد. "طرح آمارگیری نیروی‌کار" اولين بار در بهار سال 1384 اجرا شد و از آن زمان تاكنون در ماه ميانی هر فصل اجرا شده است.

همچنين، بررسی اشتغال و بخش رسمی و غيررسمی براساس نياز برنامه‌ريزان و با هدف محاسبه شاخص‌هايی از جمله سهم و تعداد شاغلان دارای اشتغال رسمی و غيررسمی و سهم و تعداد شاغلان بخش رسمی و خارج از بخش رسمی و تغييرات آن‌ها از ديگر مواردی است كه در جهت گسترش و بهبود  شاخص‌های بازار كار  از سال 1398 در طرح آمارگيری نيروی كار بررسی می شود.