رئيس مركز آمار ايران گفت: رويكرد چهارمين برنامه ملي آمار، تداوم مدرن‌سازي نظام آماري با تأكيد بر اجراي موفق سرشماري ثبتي‌مبنا در سال ۱۴۰۵ است.
به گزارش مركز اطلاع‌رساني، روابط عمومي و امور بين‌الملل سازمان برنامه و بودجه كشور، «جواد حسين‌زاده»، رئيس مركز آمار ايران، در گفتگوي اختصاصي با پايگاه اطلاع‌رساني سازمان برنامه و بودجه كشور، به تشريح مراحل اجراي سومين برنامه ملي آمار و راهبردهاي اصلي چهارمين برنامه ملي آمار پرداخت.
حسين‌زاده گفت: گزارش پيشرفت كار سومين برنامه ملي آمار كه اكنون در حال اجراست، نشان مي‌دهد كه اين برنامه، يكي از برنامه‌هايي است كه با نرخ تحقق بالا رخ داده است. چرا كه ما در مراحل تدوين و اجراي آن، از دستگاه‌ها به‌طور كامل استفاده مي‌كنيم و تكليفي را براي آنها تعيين نمي‌كنيم، مگر اينكه در تمام مراحل تدوين آن، كاملا دستگاه‌ها را توجيه كرده باشيم.
وي با بيان اينكه باور ما اين است كه دستگاه اجرايي بهتر از ما مي‌داند كه تكليفي را كه برايش تعيين شده، چگونه به انجام برساند، افزود: خوشبختانه برنامه سوم آمار پيشرفت بسيار خوبي داشته است و آن را آسيب‌شناسي كرده‌ايم و از نتايج اين بررسي، در تدوين برنامه چهارم استفاده مي‌كنيم.
چهارمين برنامه ملي آمار و رويكرد اصلي آن
رئيس مركز آمار ايران در پاسخ به اين پرسش كه در مركز آمار ايران، تدوين چهارمين برنامه ملي آمار به كجا رسيده و در چه مرحله‌اي قرار دارد؟، گفت: تبلور همه صحبت‌هاي ما در برنامه هفتم توسعه كشور، عملاً در برنامه ملي آمار است. ما خوشبختانه جزء دستگاه‌هايي هستيم كه در راستاي برنامه‌هاي پنج‌ساله ملي، يك برنامه پنج‌ساله مختص مركز آمار ايران هم داريم كه به برنامه پنج‌ساله ملي گره مي‌خورد و آن، برنامه ملي آمار است.
حسين‌زاده افزود: با توجه به بند (ب) ماده ۱۰ قانون احكام دائمي برنامه هاي توسعه كشور كه تصريح كرده«به منظور يكپارچه‌سازي، ساماندهي و رفع موازي‌كاري در نظام آماري كشور، مركز آمار ايران موظف است با همكاري دستگاه‌ها، برنامه ملي آمار را مبتني بر فناوري‌هاي نوين، رعايت ضوابط و استانداردها و ضوابط توليد و انتشار آمارهاي رسمي، استقرار نظام آماري ثبتي و توسعه پايگاه اطلاعاتي آماري كشور، تهيه كند»، ما مستند قانوني را براي تهيه چهارمين برنامه ملي آمار كشور در اختيار داريم. پيش‌نويس قانون را بايد مركز آمار ايران تهيه بكند و به تصويب شوراي عالي آمار برساند و به همه دستگاه‌ها ابلاغ بشود. پس در واقع نظام آماري كشور، خيلي توسعه‌محورتر از برخي نظام‌هاي ديگر، فقط به يك يا چند حكم در برنامه اكتفا نكرده و به دنبال يك برنامه جامع آماري رفته است كه بتواند طي پنج سال به روشني حركت بكند.
وي افزود: ما اكنون در حال تدوين اين برنامه هستيم و در جلسه شوراي عالي آمار كه آبان‌ماه گذشته به رياست رئيس وقت سازمان برنامه و بودجه كشور برگزار شد، چارچوب كلي اين برنامه و ساختار اجرايي آن تصويب شد. در اين راستا، ستاد تدوين برنامه ملي آمار و شوراي هماهنگي تلفيق برنامه را داريم و هشت كارگروه و يك دبيرخانه. كارگروه‌ها الان فعال شده‌اند و مشغول فعاليت هستند. شوراي تلفيق هم فعال است و كميسيون تخصصي شوراي عالي آمار هم در حال فعاليت است. در جلسه كارگروه دستگاه‌هاي اجرايي، اعضاي آن انتخاب شدند. نظام آماري‌مان به‌گونه‌اي است كه دستگاه‌ها كاملاً در آن درگير هستند.
رئيس مركز آمار ايران در ادامه گفت: رويكرد چهارمين برنامه ملي آمار، تداوم مدرن‌سازي نظام آماري با تأكيد بر اجراي موفق سرشماري ثبتي‌مبنا در سال ۱۴۰۵ است.
راهبردهاي اصلي چهارمين برنامه ملي آمار
رئيس مركز آمار ايران در ادامه اين گفتگو به تشريح راهبردهاي اصلي چهارمين برنامه ملي آمار پرداخت. حسين‌زاده گفت: اين راهبردها، ۱۰ مورد هستند كه به نظر من، بسيار مهم هستند و همه صحبت‌هايي كه در ارتباط با برنامه هفتم توسعه كشور گفتم، در اين ۱۰ راهبرد ديده شده كه به تصويب شوراي عالي آمار رسيده است.
وي افزود: راهبرد اول، اصلاح و تصويب قوانين مرتبط با نظام آماري به منظور يكپارچه‌سازي، ساماندهي و رفع موازي كاري در توليد و انتشار آمار رسمي با تأكيد بر آمار ثبتي‌مبنا است. مطابق اين راهبرد، ما بايد با يكپارچه‌سازي نظام آماري، فقط شاهد يك صدا از نظام آماري باشيم؛ نه اينكه دستگاهي درباره يك موضوع، يك آمار بدهد و دستگاه ديگري درباره همان موضوع، آمار متفاوتي را اعلام كند.
رئيس مركز آمار ايران سپس گفت: راهبرد دوم، اصلاح تشكيلات و وظايف و اركان نظام آماري؛ تقويت و توسعه ظرفيت‌هاي منابع انساني در حوزه آمار در دستگاه‌هاي اجرايي است. بر اساس اين راهبرد، بايد حوزه آمار در دستگاه‌هاي اجرايي تقويت بشود. چون هم‌اكنون واحد آمار در خيلي از دستگاه‌ها قوي نيست و نياز به تقويت دارد. اگر واحدهاي آماري قوي نباشند، نبايد انتظار داشته باشيم كه نقش خود را درست ايفا كنند و به ويژه در مرحله رصد و پايش برنامه‌هاي توسعه، موفقيت شاياني كسب كنند.
وي افزود: ما انتظار داريم كه در برنامه هفتم، زمينه همكاري با مركز آمار ايران توسط دستگاه‌ها تقويت شود. علاوه بر آن، بايد واحدهاي آماري دستگاه‌هاي اجرايي از يك ساختار استاندارد برخوردار شوند. به نظرم بايد هم سازمان اداري و استخدامي كشور و هم سازمان برنامه و بودجه كشور، تمركز ويژه‌اي بر اين موضوع بكنند. اگر دنبال اين هستيم كه برنامه به‌خوبي متحقق بشود، بايد واحدهايي كه در دستگاه‌ها برنامه‌هاي توسعه را پايش مي‌كنند، استاندارد شوند و توجه ويژه‌اي به آنها بشود. الان در اين زمينه، نظم و نسق خيلي مناسبي وجود ندارد و دستگاه‌ها داراي ساختارهاي آماري متناسبي نيستند.
حسين‌زاده سپس گفت: راهبرد سوم، ايجاد يكپارچگي در توزيع و تخصيص اعتبارات ساليانه فعاليت‌هاي آماري مبتني بر مصوبات شوراي عالي آمار و ستاد سرشماري ثبتي‌مبنا است. الان توزيع و تخصيص اعتبارات فعاليت‌هاي آماري در دستگاه‌ها، با نظارت مركز آمار ايران صورت نمي‌گيرد و تحصيص‌ها، مستقل از مركز آمار است.
وي افزود: راهبرد چهارم، تأمين، توسعه و استقرار زيرساخت‌هاي فناوري در راستاي مدرن‌سازي نظام آماري با تأكيد بر توليد آمارهاي ثبتي‌مبنا و ارتقاي بهره‌وري است. ما نياز داريم مركز آمار ايران، به‌نوعي گذرگاه ديتاي كشور باشد. پس بايد زيرساخت‌هاي فناوري آن تقويت بشود.
رئيس مركز آمار ايران افزود: راهبرد پنجم، استقرار نظام مديريت كيفيت آمارهاي رسمي و تقويت كيفيت آمارهاي رسمي است. يكي از گرايش‌هاي غالب در بحث مدرن‌سازي نظام آماري، تقويت كيفيت آمارهاي رسمي است. ما شوراي عالي كيفيت آمارهاي رسمي را با عضويت دستگاه‌ها ايجاد كرده‌ايم و با ارزيابي كيفيت آمارهاي رسمي توسط آنها، نشان كيفيت آماري در سه سطح مي‌دهيم. يعني آمارهاي رسمي دستگاه‌ها، در سه سطح اهتمام (برنز)، تعهد (نقره) و تضمين (طلا)، نشان كيفيت مي‌گيرند. تاكنون تعدادي از دستگاه‌ها موفق به كسب نشان كيفيت از مركز آمار ايران شده‌اند.
حسين‌زاده سپس گفت: راهبرد ششم، نظام‌مند كردن انتشار آمارهاي رسمي در سطوح ملي و بين‌المللي است كه مورد تأكيد رئيس‌جمهور محترم هم هست و مرجع انتشار آمارهاي رسمي را مركز آمار ايران مي‌دانند و به دستگاه‌ها تأكيد كرده‌اند كه در انتشار آمارهاي رسمي‌شان، حتماً تأييديه مركز آمار ايران را بگيرند. اين موضوع در انتشار آمارها در سطح بين‌المللي هم اهميت بالايي دارد و بعضاً مشاهده شده كه برخي دستگاه‌ها، پرسشنامه‌هايي را برخي نهادهاي بين‌المللي تكميل كرده‌اند كه با برخي آمارهاي مركز آمار ايران در تناقض بوده و حاشيه‌هايي را ايجاد كرده است.
وي در ادامه بيان كرد: راهبرد هفتم، ترويج و ارتقاي سواد و فرهنگ آماري و تقويت ارتباط با ذينفعان و افزايش سرمايه اجتماعي آمار است كه عمدتاً فعاليت هاي مربوط به روابط عمومي‌هاي مركز آمار ايران، سازمان برنامه و بودجه كشور و سازمان‌هاي مديريت و برنامه‌ريزي استان‌ها را در بر مي‌گيرد.
رئيس مركز آمار ايران افزود: راهبرد هشتم، ساماندهي و توسعه فعاليت‌هاي بخش خصوصي در فعاليت‌هاي آماري است. ما به‌تازگي در كميسيون تخصصي شوراي عالي آمار، كميته آمار بخش خصوصي را دائمي كرديم. يعني كميته‌اي كه بتواند آمارهاي بخش خصوصي را پيگيري بكند.
وي سپس افزود: راهبرد نهم، توسعه كمي و كيفي ظرفيت‌هاي آموزشي و پژوهشي نظام آماري كشور است. در اين راستا، شوراي راهبردي آموزشي و پژوهشي نظام آماري كشور را ايجاد كرده‌ايم كه با كمك دستگاه‌ها، كارهاي ارزشمندي را انجام مي‌دهد.
حسين‌زاده در پايان گفت: راهبرد دهم، نظارت، پايش و ارزيابي مستمر فعاليت‌هاي آماري نظام آماري كشور در راستاي اجراي برنامه جامع است و ما بايد بر اساس اين راهبردهاي ۱۰گانه، چهارمين برنامه ملي آمار را تدوين و اجرا كنيم.