زمان انتشار: 21 آبان 1402
آخرین بهروزرسانی: یکشنبه, 21 آبان,1402
بازدید: 761
گزارش تحلیلی شاخص رفاه اجتماعي سن 1401-1397
این مطلب توسط خانم شکوفه قصوری، معاون دفتر جمعیت، نیروی کار و اقتصاد خانوار مرکز آمار ایران تهیه شده است.
اقتصاد رفاه بهمثابه یکی از شاخههای اصلی علم اقتصاد درصدد تقویت بنیانهای مربوط به پروسه تصمیمسازی اجتماعی است. اقتصاد رفاه بهطور مشخص به شاخهای از علم اقتصاد گفته میشود که با استفاده از تکنیکهای اقتصاد خرد به ارزشیابی بهروزی اقتصادی افراد و کل جامعه در یک وضعیت خاص به نسبت یک وضع تعادلی، از حیث مقولات کارآیی و توزیع میپردازد.
اقتصاد رفاه بهطور مشخص با پارتو متولد گردید و بعدها با استخراج و تدوین قضایای اول و دوم از مباحث وی این شاخه از علم اقتصاد بسط یافت.
به منظور رتبهبندي سطح رفاه اجتماعي بر اساس نگرش ترتيبي، استفاده از منحني لورنز و منحني لورنز تعميم يافته، پيشنهاد شده است. اما اين روشها كيفي بوده و كميتي را ارائه نميكنند. به منظور برطرف نمودن اين موضوع و نيز لحاظ نمودن ايدهها و ديدگاههاي اقتصاددانان و سياستمداران، تابع رفاه اجتماعي مطرح ميشود.
آمارتیاسن اقتصاددان برجسته هندی و برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال ۱۹۹۸، یکی از مؤثرترین اقتصاددانانی است که در نیل مطالعات اقتصاد رفاه به سمت رویکردهای بینرشتهای و چندرشتهای مشارکت گستردهای نموده است. اما شاید آن وجهی از کار سن که موجب شده است تا آن را بهمثابه یک احیاگر در این عرصه مورد بازشناسی قرار دهند، درهمآمیختن دوباره فلسفه و اقتصاد است که منجر به پررنگ شدن بُعد ارزشی اقتصاد رفاه شده است.
سن با علم به کاستیهای رویکرد مطلوبیتگرا از یکسو و علم به موضوعیت رویکرد پیامدگرا در اقتصاد رفاه از سوی دیگر، به تبیین رویکرد نسبتاً میانه پیامدگراییِ جامعنگر روی آورد. سن متأثر از ایدههای اولیه و همیشگیاش در باب فقر، آزادی و… مطالعات بسیاری را در مورد موضوعات قحطی، توسعه کشورهای جهان سوم و… انجام داد و در این زمینه شاخصهای بسیاری را در زمینهي سنجش نابرابری اجتماعی ، مقایسه رفاه بین جوامع و… تدوین نمود. با اتکا بر این رویکرد، قدرت تبیینی سِن در نسبت با رویکردهای رقیب در توضیح این مسئله افزایش مییابد که چرا افزایش درآمدها در مواقع بسیاری منجر به بهبود توانمندی افراد و یا حس توسعهیافتگیِ ایشان نمیشود.
درواقع سن معتقد است برابر شدن درآمدها و سایر منابع مورد تأکید جریانهای مختلف حوزه عدالت و…، صرفاً از این حیث که به برابر شدن فرصتها و سپس توانمندیها کمک میکند، مهم است و از همین رو نمیتوان درآمد را بهعنوان تنها معيار در بحث سیاست اجتماعی مورد توجه قرار داد.
برای دریافت اطلاعات تکمیلی به فایل پیوست مراجعه نمایید.