طرح آمارگيري هزينه و درامد خانوار با قدمتي بيش از 50 سال به عنوان يكي از مهم‌ترين طرح­‌هاي آماري مركز آمار ايران با هدف كلي برآورد متوسط هزينه و درامد يك خانوار شهري و یک خانوار روستايي در سطح کشور و استان‌ها هر ساله اجرا مي‌گردد. اين طرح در سال 1401 با آمارگيري از  19567 تعداد خانوار نمونه نقاط شهری و 18384 خانوار نمونه نقاط روستايي كشور آمارگيري شده كه به پيوست چكيده نتايج طرح آمارگيري هزينه و درامد خانوار سال 1401 برای بهره برداري ايفاد مي‌گردد.

نگاهي به اهم نتايج طرح درسال 1401 در مناطق شهري و روستايي نشان مي‌دهد كه:

-  متوسط هزينه‌ كل خالص سالانه‌ يك خانوار شهري 1,371,460 هزار ريال بوده است كه نسبت به رقم مشابه در سال قبل 48.3 درصد افزايش نشان مي‌دهد. از هزينه‌ كل سالانه‌ خانوار شهري 376,822 هزار ريال با سهم 27.5 درصد مربوط به هزينه‌های خوراكي و دخاني و 994,638 هزار ريال با سهم 72.5 درصد مربوط به هزينه‌هاي غيرخوراكي بوده است. در بين هزينه‌‌هاي خوراكي و دخاني، بيشترين سهم مربوط به هزينه‌ گوشت با سهم 20.7 درصد و در بين هزينه‌هاي غيرخوراكي بيشترين سهم با 52.5 درصد مربوط به هزينه مسكن، سوخت و روشنايي بوده است.

-  متوسط درامد اظهار شده‌ سالانه‌ يك خانوار شهري 1,669,641 هزار ريال بوده است كه نسبت به سال قبل، 48.5 درصد افزايش داشته است. بر اين اساس در سال 1401، رشد متوسط درامد سالانه خانوارهاي شهري بیشتر از رشد متوسط هزينه كل سالانه است. منابع تامين درامد خانوارهاي شهري نشان مي‌­دهد كه  32.8درصد درامد از مشاغل مزد و حقوق بگيري، 16 درصد از مشاغل آزاد كشاورزي و غيركشاورزي و 51.2 درصد از محل درامدهاي غيرشغلي خانوار تأمين شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای شهری استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1401 نسبت به سال 1400  نشان می­‌دهد كه خانوارهاي استفاده كننده از اجاق گاز از 98.8 به 98.5، تلوزیون رنگی از 97.6به 97.0، جاروبرقی از 92.1به 91.6، ماشین لباسشویی از 88.1به 88.0، یخچال فریزر از 70.8 به 67.7، اتومیبل شخصی از 53.9به53.7 ، مایکروويو و فرهاي هالوژن دار از 11.9به12.9 و ماشین ظرفشویی از 8.3 به  8.0درصد تغيير يافته است.

- در سال 1401، عمده ترین نوع سوخت مصرفی 95.5درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) بوده است.

- متوسط هزينه‌ كل خالص سالانه‌ يك خانوار روستایی 788,594 هزار ريال بوده است كه  نسبت به سال قبل 51.9 درصد افزايش نشان مي‌دهد. از هزينه‌ كل سالانه‌ خانوار روستاي 328,527 هزار ريال با سهم 41.7 درصد مربوط به هزينه‌هاي خوراكي و دخاني و 460,068 هزار ريال با سهم 58.3 درصد مربوط به هزينه‌هاي غيرخوراكي بوده است. در بين هزينه‌هاي خوراكي و دخاني، بيشترين سهم مربوط به هزينه‌ گوشت با سهم 20.7 درصد و پس از آن هزينه‌ آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن با 20.4 درصد و در بين هزينه‌هاي غيرخوراكي، بيشترين سهم با 32.8 درصد مربوط به مسكن، سوخت و روشنايي بوده است.

- متوسط درامد اظهار شده­ سالانه‌ يك خانوار روستایی 986,383 هزار ريال بوده است كه نسبت به سال قبل 54.8 درصد افزايش داشته است. منابع تامين درامد خانوارهاي روستایی نشان مي­‌دهد كه 32 درصد از مشاغل مزد و حقوق بگيري، 30.1 درصد از مشاغل آزاد كشاورزي و غيركشاورزي و 37.9 درصد از محل درامدهاي غيرشغلي خانوار تأمين شده است.

- مقایسه درصد خانوارهای روستایی استفاده کننده از لوازم عمده زندگی در سال 1401 نسبت به سال 1400  نشان می­دهد كه خانوارهاي استفاده كننده از اجاق گاز از 98.5 به 97.8، تلوزیون رنگی از 95.1 به 93.6، جاروبرقی از 68.9 به 69.4، ماشین لباسشویی از 59.8 به 60.5، یخچال فریزر از 55.2 به 54.8، اتومیبل شخصی از 35.9 به 37.1، مایکروویو و فرهاي هالوژن دار از  2.1به 2.3و ماشین ظرفشویی از 0.5 به 0.4 درصد تغيير يافته است.

- در سال 1401 عمده ترین نوع سوخت مصرفی79.4درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی(شبکه عمومی) و 9.5درصد نفت سفید بوده است.

متوسط هزینه‌ها و درامد خانوار بر حسب استان

بررسي متوسط هزينه كل سالانه يك خانوار شهري نشان مي‌دهد كه استان تهران با 1,961,894 هزار ريال بيشترين و استان کرمان با 790,517  هزار ريال كمترين هزينه را در سال 1401 داشته‌اند.

همچنين استان تهران با 2,306,622  هزار ريال بيشترين و استان خراسان شمالي با 1,024,635  هزار ريال، كمترين متوسط درامد سالانه يك خانوار شهري را در سال 1401 به خود اختصاص داده است.

بررسي متوسط هزينه كل سالانه يك خانوار روستايي نشان مي‌دهد كه استان مازندران با 1,303,639 هزار ريال بيشترين و استان سيستان و بلوچستان با  421,439هزار ريال كمترين هزينه را در سال 1401 داشته‌اند.

همچنين استان مازندران با1,676,250 هزار ريال بيشترين و استان سيستان و بلوچستان با 440,551  هزارريال، كمترين متوسط درامد سالانه يك خانوار روستایی را در سال 1401 به خود اختصاص داده است.

خاطر نشان مي­‌سازد كه نشريه این طرح به زودي در درگاه ملي آمار به نشاني www.amar.org.ir قابل دسترسي است.

برای دریافت اطلاعات تفصیلی به فایل پیوست مراجعه نمایید.